بهرام رحمانی
فرمانهای(دستورات) اجرایی دونالد ترامپ رئیس جمهوری جدید ایالات متحده آمریکا در دو هفته اول ریاست جمهوری او از مهاجرت تا تجارت و از دانشجویان تا کارگران با توجه به تبعات منفی آن بر زندگی آمریکاییها، در حال برانگیختن خشم مردم و متحد کردن آنها برای شکلگیری اعتراضات مردمی در سراسر این کشور است.
دوم فوريه با اعتصاب گسترده كارگران لاتين تبار بسياري از مراكز تجاري و خدماتي از جمله رستورانها و شركتهاي بزرگ بسته شدند. آن روز لاتين تبارهاي مقيم آمريكا براي نشان دادن نقششان در اقتصاد آمريكا و اعتراض به سياستهاي ترامپ نه به سر كار رفتن نه براي خريد خارج شدند و نه حتي به مدرسه رفتند.
جنبشی برای مخالفت با اقدامات اولیه دولت دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا شامل تظاهرات در سراسر ایالات متحده در فضای مجازی این کشور شکل گرفته است.
این جنبش با هشتک مقاومت را بسازید و ۵۰۵۰۱ (buildtheresistance and 50501) سازماندهی شده است که مخفف ۵۰ اعتراض در ۵۰ ایالت در یک روز است. بسیاری از اعتراضات در ساختمانهای ایالتی و برخی در شهرهای دیگر برنامهریزی شدهاند.
این جنبش دارای وب سایتها و حسابهای کاربری در سراسر رسانههای اجتماعی است. تبلیغات در فضای مجازی پروژه ۲۰۲۵ را محکوم میکنند که یک دستورالعمل راست افراطی برای دولت و جامعه آمریکا است و حاوی پیامهایی مانند «مخالفت با فاشیسم» و «دفاع از دموکراسی ما» است.
تجمع «حمایت از علم» در بیش از ۳۰ شهر آمریکا
اکنون گروهی از پژوهشگران، پزشکان، بیماران و حامیانشان از شهرهای مختلف آمریکا، روز جمعه از آزمایشگاهها، بیمارستانها و دفاتر کار خود خارج شدند تا علیه آنچه «حمله به علوم نجاتبخش» توسط دولت ترامپ مینامند، اعتراض کنند.
در پایتخت آمریکا، حدود دو هزار نفر در تجمعی تحت عنوان «برای علم بایستید» گرد هم آمدند. برگزارکنندگان اعلام کردند که تجمعات مشابهی در بیش از ۳۰ شهر دیگر آمریکا برنامهریزی شده است.
سیاستمداران، دانشمندان، موسیقیدانان، پزشکان و بیماران در این گردهمایی اظهار داشتند که اخراجها، کاهش بودجه و قطع کمکهای مالی در حوزههای بهداشت، تغییرات اقلیمی، علم و سایر نهادهای پژوهشی دولتی در ۴۷ روز نخست ریاست جمهوری ترامپ، نهتنها آینده بلکه حال را نیز به خطر انداخته است.
مایکل مان، دانشمند علوم اقلیمی از دانشگاه پنسیلوانیا، خطاب به جمعیتی که پلاکاردهایی علیه هوش دونالد ترامپ، مشاور کاهش هزینههای او ایلان ماسک، و وزیر بهداشت و خدمات انسانی رابرت اف. کندی جونیور در دست داشتند، گفت: «این چالشبرانگیزترین لحظهای است که به یاد دارم. علم تحت محاصره قرار گرفته است.»
فیلیپ پلیت، اخترشناس، در میان شعارهای اعتراضی حضار گفت: «ما در حال مواجهه با ضدعلمترین دولت در تاریخ ایالات متحده هستیم.»
کولت دلاوالا، دانشجوی دکترای روانشناسی بالینی و یکی از سازماندهندگان تجمع، گفت: «ما این وضعیت را ساکت و بیحرکت نخواهیم پذیرفت.»
بیل نای، مجری علمی، سرگرمکننده و مهندس سابق، نیروهای دولتی که به دنبال کاهش بودجه و سانسور علمی هستند را به چالش کشید و گفت: «از چه چیزی میترسید؟»
کریس ون هولن، سناتور آمریکا، جمعیت حاضر را که برخی از آنها تنها برای نمایش، روپوشهای آزمایشگاهی به تن داشتند، تشویق کرد تا به نام «دانشمند دیوانه» عمل کنند: «همه مردم آمریکا باید از آنچه در حال وقوع است، خشمگین باشند.»
و جمعیت خشمگین بود. پلاکاردهایی در میان جمعیت دیده میشد که روی آنها نوشته شده بود: «ایلان را از دیانای آمریکا حذف کنید»، «دوجکوین را حذف کنید، نه دادهها را»، «تنها مدرک خوب علیه نظریه تکامل، وجود ترامپ است» و «اپیدمیولوژیست خشمگین.»
فرانسیس کالینز، مدیر سابق مؤسسه ملی سلامت (NIH)که در ترسیم نقشه ژنوم انسانی نقش داشت، اظهار داشت که پیشرفتهای علمی و پزشکی با سرعت بیشتری نسبت به گذشته در حال وقوع هستند و این لحظهای کلیدی برای بهبود زندگی مردم است. او هشدار داد که کاهش بودجه، پیشرفت در زمینههایی مانند بیماری آلزایمر، دیابت و سرطان را به خطر میاندازد.
او گفت: «این یک زمان بسیار بد است، در حالی که امید و پیشرفت زیادی در جریان است.»
کالینز افزود: «من واقعاً برای کشورم نگرانم»، و سپس شروع به نواختن گیتار و خواندن آهنگی ساخت خودش کرد.
امیلی وایتهد، اولین بیماری که نوعی جدید از درمان سرطان نادر را دریافت کرد، خطاب به جمعیت گفت که در سن پنجسالگی به او گفته شد که در حال مرگ است و به بخش مراقبتهای تسکینی فرستاده شد. اما درمان CAR T-cell سیستم ایمنی بدن او را برای مبارزه با سرطان تقویت کرد و او اکنون نزدیک به ۱۳ سال است که عاری از بیماری است.
او گفت: «من برای علم میایستم، زیرا علم زندگی مرا نجات داد.»
تجمع روز جمعه در واشنگتن در بنای یادبود لینکلن، در سایه مجسمه رییسجمهوری برگزار شد که در سال ۱۸۶۳ آکادمی ملی علوم را تأسیس کرد.
بیل نلسون، مدیر سابق ناسا، اظهار داشت که ناسا توانست از فاصله ۷ میلیون مایلی از زمین، یک سیارک بالقوه مرگبار را از مسیر خود منحرف کند، که نشاندهنده قدرت علم است. او همچنین به ماموریت خود در شاتل فضایی نزدیک به ۴۰ سال پیش اشاره کرد و گفت که از دیدن زمین از فضا احساس شگفتی داشته و این حس را در خود تقویت کرده است که باید نگهبانی بهتری برای این سیاره باشیم.
این تجمعات عمدتا توسط دانشجویان تحصیلات تکمیلی و پژوهشگران جوان سازماندهی شده بود. علاوه بر تجمعات در آمریکا، دهها اعتراض دیگر در سراسر جهان برگزار شد که شامل بیش از ۳۰ تجمع در فرانسه نیز میشد.
در فیلادلفیا، شهری که دارای مراکز پزشکی معتبر بینالمللی است و جایی که یکششم پزشکان آمریکا آموزش دیدهاند، معترضان در مقابل تالار شهر گرد هم آمدند.
سدریک بین-گوند، پزشک متخصص بیماریهای عفونی در دانشگاه پنسیلوانیا، گفت: «بهعنوان یک پزشک، من برای همه بیماران تراجنسیتی و غیرباینری خود که هدف حمله قرار گرفتهاند، ایستادگی میکنم.» او افزود: «ترس و سرکوب زیادی وجود داشته است، هم در میان بیماران و هم در میان کارکنان ما. و دیدن این وضعیت واقعا ناامیدکننده است.»
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، در کافیشاپ، در نزدیکی ساختمان کنگره میشیگان، سازماندهندگان یک اقدام برنامهریزیشده حدود کی ماه پیش انجام دادند و با قرار دادن میزها در کنار یکدیگر و تابلوهایی را بر روی آنها قرار دادند که روی آنها نوشته شده بود «اخراج ممنوع!» و «کارگران متحد شوید»!
کلسی برایان، یکی از سازماندهندگان اصلی تظاهرات میشیگان، آن را یک «تلاش واقعی مردمی» خواند.
هزاران نفر در کالیفرنیای جنوبی، از جمله در مرکز شهر لسآنجلس، جایی که اعتراضات یک بزرگراه بزرگ را برای ساعتها تعطیل کرد، علیه طرح ترامپ برای اخراج گسترده مهاجران غیرقانونی راهپیمایی کردند.
قاضی دسترسی ایلان ماسک به اسناد وزارت دارایی را مسدود کرد
قاضی پال اِی. اِنگِلمایر این دستور مقدماتی را ۲۰ بهمن ۱۴۰۳ – ۸ فوریه ۲۰۲۵، صادر کرد و به ماسک و تیم او دستور داد فورا هرگونه کپی این اسناد را که به آنها دست یافتهاند از بین ببرند.
این تصمیم پس از آن صورت گرفت که ۱۹ دادستان کل ایالتی در آمریکا بهدلیل دسترسی تیم ماسک به این اسناد از دولت ترامپ شکایت کردند. ماموریت اداره کارآمدی دولت(دوج) کاهش هزینهها است.
این دادستانها استدلال کردند که دسترسی به اسناد برای تیم ماسک، میلیاردری که صاحب چندین شرکت بزرگ است و تحت عنوان «کارمند ویژه دولت» کار میکند، ناقض قوانین فدرال است.
ماسک در پستی در شبکه اجتماعی خود، ایکس، نوشت که این حکم «کاملا دیوانگی است.» او گفت: «چهطور میتوانید بدون آنکه بررسی کنید پولها چهطور خرج شده است، مانع کلاهبرداری و اتلاف پول مالیاتدهندگان شوید.»
دادستانهای دموکرات روز جمعه از ترامپ و نیز وزارت دارایی و اسکات بِسِت، وزیر دارایی، شکایت کردند.
رای دادگاه که شنبه ۸ فوریه صادر شد میگوید که این ایالتها با زیان «غیرقابل جبران روبرو هستند…. به این دلیل که سیاست تازه به معنی خطر افشای اطلاعات حساس و محرمانه است و بهعلاوه خطر آسیبپذیرتر شدن سیستمهای مورد نظر در برابر هک را افزایش میدهد.»
این دستور مانع میشود که کارمندان ویژه دولت و منصوبان سیاسی و سایر کارمندان خارج از وزارتخانه به اسناد وزارت دارایی که حاوی اطلاعات شخصی قابل شناسایی یا محرمانه است دسترسی پیدا کنند.
این دستور میگوید که فقط کارمندان دولت که پیشینه آنها بررسی شده است و برای انجام کارشان در «اداره خدمات مالی» به این اسناد نیاز دارند حق دسترسی به این اسناد را خواهند داشت.
قاضی همچنین در حکم خود به هر کسی که خارج از این چارچوب به اسناد مورد نظر دست یافته است دستور داد هرگونه کپی اسناد را نابود کند.
این دستور تا جلسه استماع بعدی در روز ۱۴ فوریه به قوت خود باقی است.
لتیشا جیمز، دادستان نیویورک که از تنظیمکنندگان این شکایت است، گفت که دولت ترامپ به دوج و ماسک «دسترسی بیسابقهای» به اطلاعات شخصی داده است.
او گفت: «در یک هفته گذشته بیش از هزار نیویورکی به دفتر من گفتهاند که بهدلیل مداخله ماسک و دوج نگرانند حریم شخصی آنها و منابع مهم مالی که محل سکونت آنها به آن وابسته است از دست برود.»
ایلان ماسک بهعنوان ثروتمندترین فرد جهان نقش پررنگی در کارزار انتخاباتی دونالد ترامپ داشت.
طبق گزارش مرکز «اوپن سیکرِتس» که یک موسسه غیرانتفاعی تحقیقی است، «کمیته اقدام سیاسی» که ایلان ماسک راه انداخته بود تا یک هفته قبل از انتخابات بیش از ۱۱۹ میلیون دلار به نفع ترامپ هزینه کرده بود.
یکی از شعارهای ترامپ در انتخابات اصلاح دولت بود و نهاد مشورتی «اداره کارآمدی دولت»(Doge) تحت مدیریت ایلان ماسک را برای کم کردن بودجه دولت ایجاد کرد.
«دوج» در تعلیق بخش اعظم «آژانس توسعه بینالمللی آمریکا»(USAID) نقش داشته است.
پیشتر در روز جمعه ۷ فوریه یک دادگاه فدرال در آمریکا دستوری موقت و «خیلی محدود» را برای متوقف کردن طرح دونالد ترامپ برای تعطیلی بخش اعظم آژانس توسعه بینالمللی آمریکا «یواساِیآیدی»(USAID) صادر کرد.
طبق دستور قاضی دادگاه مرخصی اجباری ۲۲۰۰ کارمند این سازمان که قرار بود از نیمه شب جمعه اعمال شود مسدود میشود. آژانس توسعه بینالمللی آمریکا حدود ۱۰ هزار نفر را در استخدام دارد که دو سوم آنها در خارج کار میکنند.
وکلای کارمندان این آژانس که عمدهترین سازمان توسعه آمریکا در خارج است، طی درخواستی اضطراری از دادگاه خواستند طرح مرخصی اجباری اکثریت بزرگ نیروی کار این آژانس را مسدود کند.
براساس طرح دونالد ترامپ و ایلان ماسک قرار بود فقط حدود ۶۱۱ کارمند سازمان به کار خود ادامه دهند.
ترامپ بهخصوص روی این آژانس دست گذاشته است چون همواره از منتقدان تخصیص بودجه دولت به برنامههای خارجی بوده است. او استدلال میکند که این روش ارزشمندی برای خرج کردن پول مالیاتدهندگان نیست.
این آژانس یکی از سازمانهای متعدد فدرال است که دولت ترامپ برای کاهش هزینههای فدرال در آمریکا هدف گرفته است.
دستور قاضی کارل نیکولز در واشنگتن دیسی بعد از آن صادر شد که دو اتحادیه کارگری به نامهای «انجمن خدمات خارجی آمریکا» و «فدراسیون کارمندان دولت آمریکا» که کارمندان این سازمان را نمایندگی میکنند علیه آن برنامه شکایت کردند.
این شکایت میگوید که اقدام رئیسجمهور ناقض قانون اساسی آمریکا و قوانین فدرال است چون تلاشی برای برچیدن این آژانس است. آنها تاکید کردند که برچیدن این آژانس در حیطه اختیارات کنگره است نه دولت.
دولت ترامپ روز پنجشنبه ۶ فوریه یادداشتی را برای کارمندان «آژانس توسعه بینالمللی آمریکا (یواساِیآیدی) فرستاد که میگفت فقط ۶۱۱ نفر کار خود را حفظ خواهند کرد.
برِت شومِیت، یک مقام وزارت دادگستری آمریکا، به قاضی گفت که ترامپ «نتیجه گرفته است که یواساِیآیدی گرفتار فساد و کلاهبرداری است.»
ترامپ: بودجه فدرال دانشگاههای حامی «اعتراضات غیرقانونی» قطع و دانشجویان اخراج میشوند
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، اعلام کرد که تمام بودجه فدرال برای مدارس و دانشگاههایی که اجازه برگزاری «اعتراضات غیرقانونی» را بدهند، قطع خواهد شد، دانشجویان خارجی به کشورهای خود بازگردانده و دانشجویان آمریکایی از تحصیل محروم خواهند شد.
ترامپ سهشنبه ۱۴ اسفندماه در شبکه اجتماعی خود، تروث سوشال، نوشت: «تحریککنندگان و دانشجویان خارجی بازداشت یا به کشورهای مبداء بازگردانده خواهند شد و دانشجویان آمریکایی که در این اعتراضات مشارکت داشته باشند، بهطور دائم اخراج یا بسته به جرم مرتکبشده، بازداشت خواهند شد.»
ترامپ همچنین اعلام کرد که استفاده از ماسک در اعتراضات ممنوع است. رییسجمهوری آمریکا بارها تهدید کرده که نظام آموزشی آمریکا را بهطور اساسی، از جمله با قطع بودجه کامل وزارت آموزش و بازگرداندن کنترل کامل برنامههای درسی به ایالتها، دگرگون خواهد کرد.
اظهارات او پس از آن مطرح شد که سال گذشته دانشگاههای آمریکا صحنه اعتراضات دانشجویی علیه جنگ اسرائیل در غزه بودند. در برخی از این تظاهرات، معترضان حامی حماس به یهودیستیزی متهم شدند و از جمله از جمهوری اسلامی بهعنوان حامی و سازماندهنده برخی از اعتراضات در دانشگاههای آمریکا یاد شد.
دولت آمریکا روز دوشنبه ۱۳ اسفند اعلام کرد که در حال بررسی لغو بیش از ۵۰ میلیون دلار قرارداد با دانشگاه کلمبیا در نیویورک است. این تصمیم در واکنش به اتهام ناکامی این دانشگاه در حفاظت از دانشجویان یهودی اتخاذ شد.
پیشتر و در پی در پی امضای فرمان اجرایی دونالد ترامپ رییسجمهور آمریکا مبنی بر اخراج خارجیهایی که اقدام به نفرتپراکنی میکنند و از یهودستیزی حمایت میکنند، خبرگزاری رویترز به نقل از سخنگوی گروه بتار در آمریکا گزارش داد که روند اخراج برخی دانشجویان از آمریکا آغاز شده است.
دونالد ترامپ در ماه ژانویه فرمانی اجرایی را امضا کرد که خارجیهایی را که از نفرتپراکنی و یهودستیزی حمایت میکردند، به ویژه دانشجویان خارجی که در تظاهرات حامیان فلسطینیها در دانشگاهها شرکت داشتند، هدف قرار میدهد.
خبرگزاری رویترز نوشت که تعدادی از سازمانها و گروههای فعال منتظر چنین تصمیمی بودند تا به ویژه به یهودستیزی در دانشگاهها پایان دهند.
الیزابت رند، بنیانگذار گروه «مادران علیه یهودستیزی در دانشگاهها» در هفتم فوریه، در فیسبوک نوشت: «اگر دانشجویان با ویزا اینجا هستند و بچههای ما را مورد آزار و اذیت قرار میدهند، قطعا باید اخراج شوند.»
همچنین گروه بتار که از سوی یک سازمان یهودی مدافع حقوق مدنی (Anti-Defamation League Jewish advocacy group) بهعنوان گروهی افراطی شناخته میشود، اعلام کرد که اسامی دانشجویان و اساتید خارجی را برای اخراج در اختیار دولت ترامپ قرار داده است.
رویترز نوشت که بتار شواهدی مبنی بر وجود چنین فهرستی ارائه نکرد، اما دانیل لوی، سخنگوی این سازمان، درباره اخراجهای وعده داده شده گفت: «خوشحالیم که این روند اکنون آغاز شده است.»
فرمان اجرایی اخیر ترامپ هنوز تاثیری همچون تاثیر دستور اجرایی ممنوعیت سفر به آمریکا برای اتباع هفت کشور که در اولین دوره ریاست جمهوری ترامپ صادر شد، نداشته است. در آن زمان اتباع این کشورها با اکثریت «مسلمان» از ورود به ایالات متحده منع شدند و قبل از اینکه دادگاه فدرال چنین تصمیمی را خلاف قانون اساسی تشخیص دهد، باعث هرج و مرج در فرودگاهها شد.
با این حال، رویترز نوشت که وکلای حقوق مدنی گفتند که دستورات اخیر ممکن است حقوق آزادی بیان را در قانون اساسی نقض کند. همچنین گروههای آمریکایی عرب اعلام کردهاند که آماده به چالش کشیدن این سیاست در دادگاه هستند.
گروههای اصلی مدافع یهودیان آمریکایی مانند کمیته یهودیان آمریکا از دستورات ترامپ استقبال کردند، اما از درخواستها برای کمک به دولت در شناسایی هویت دانشجویان خارجی مدافع فلسطین خودداری کردند.
از زمان بازگشت ترامپ به قدرت، وزارت دادگستری ایالات متحده برنامههایی را برای تشکیل یک کارگروه برای مبارزه با یهودستیزی در مدارس و دانشگاهها اعلام کرد و وزارت آموزش گفت که در حال تحقیق در مورد پنج دانشگاه به اتهام آزار و اذیت یهودیستیزانه است.
کمیته آمریکایی-عربی ضد تبعیض اعلام کرد که از زمان روی کار آمدن ترامپ ویزای تعدادی از دانشجویان فلسطینی لغو شده است. این گروه حقوق مدنی اسکرین شاتهایی از پیام ایمیل خود به وزارت خارجه آمریکا در مورد دانشجویی از غزه که ویزای او در ماه جاری لغو شد و تصویری از سند لغو شده را ارائه کرد.
تاکنون دست کم در هشت دبیرستان تظاهراتی صورت گرفته و دانشآموزان خیابانها را مسدود کرده و در مقابل ساختمانهای شهرداری در مناطق مختلف لس آنجلس راهپیمایی کردهاند. بهنظر میرسد که اعتراضات روز به روز بزرگتر میشود و به مدارس بیشتری در کالیفرنیا و تگزاس میرسد.
سرکوب دانشجویان در دانشگاههای آمریکا
پیش از ترامپ نیز دولت سوسیال دموکرات بایدن، برخورد با اعتراضات، بهویژه در موضوعات حساس مانند مخالفت با جنگ اسرائیل علیه مردم غزه و حمایت از فلسطین، سیاستهای سرکوبگران داشت که در دوره ترامپ تشدید شده است. در دوران ریاستجمهوری جو بایدن، اعتراضات دانشجویی در حمایت از فلسطینیان و علیه سیاستهای آمریکا و اسرائیل در جنگ غزه با واکنشهای شدیدی مواجه شد. این برخوردها شامل بازداشت گسترده دانشجویان چندین هزار دانشجو، اخراج و تعلیق آنها و حتی فشار بر روسای دانشگاهها برای سرکوب این تحرکات بود. اکنون، دونالد ترامپ، رئیسجمهور جدید آمریکا تلویحا اعلام کرده است قصد دارد این سیاستها را با شدت بیشتری ادامه دهد. او با تهدید به قطع کمکهای مالی فدرال به دانشگاهها و اخراج یا زندانی کردن دانشجویان معترض، رویکردی را ترسیم کرده که نهتنها ادامهدهنده سیاستهای دولت بایدن است، بلکه آن را به سطحی جدیدی از سختگیری سوق داده است.
اعتراضات دانشجویی در حمایت از فلسطین در دانشگاههای آمریکا در دوران بایدن، پس از تشدید درگیریها در غزه در سال ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ به اوج خود رسید. این اعتراضات که عمدتا در بهار ۲۰۲۴ آغاز شد، واکنشی به سیاستهای دولت بایدن در حمایت از اسرائیل و ادامه ارسال کمکهای نظامی به دولت اسرائیل بود.
دانشجویان در دانشگاههای معتبر مانند کلمبیا، نیویورک، ییل، هاروارد و کالیفرنیای جنوبی خواستار آتشبس دائمی در غزه، قطع روابط مالی دانشگاهها با شرکتهای حامی اسرائیل و پایان حمایت نظامی آمریکا از اسرائیل شدند اما پاسخ دولت و نهادهای وابسته به آن، نهتنها این مطالبات را نادیده گرفت، بلکه به سرکوب گسترده این جنبش منجر شد.
سرکوب در دولت بایدن، بازداشت صدها دانشجو در جریان اعتراضات بود. تا اواخر آوریل ۲۰۲۴ بیش از ۲۰۰۰ دانشجو در دانشگاههای مختلف آمریکا به دلیل شرکت در تحصنها و راهپیماییهای حمایت از فلسطین دستگیر شدند. برای مثال، در دانشگاه کلمبیا در نیویورک، پلیس با ورود به محوطه دانشگاه و برچیدن چادرهای تحصنکنندگان، حدود ۱۰۰ نفر را بازداشت کرد. در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی نیز بیش از ۹۰ نفر در یک روز دستگیر شدند.
این عملیاتها اغلب با استفاده از گاز اشکآور و نیروهای ضدشورش انجام شد که نشاندهنده شدت برخورد با معترضانی بود که عمدتا بهصورت مسالمتآمیز عمل میکردند.
علاوه بر بازداشت، بسیاری از دانشجویان با مجازاتهای دانشگاهی مواجه شدند. دانشگاه کلمبیا تعدادی از دانشجویان معترض را تعلیق کرد و برخی دیگر از ادامه تحصیل محروم شدند. در دانشگاههای دیگر مانند ییل و نیویورک نیز گزارشهایی از اخراج و تعلیق دانشجویان به گوش رسید. این برخوردها نهتنها حقوق دانشجویان برای آزادی بیان را نقض کرد، بلکه پیام روشنی به سایر معترضان ارسال کرد مبنی بر اینکه هرگونه حمایت از فلسطین با هزینهای سنگین همراه خواهد بود.
در دولت بایدن و نهادهای وابسته به آن، از جمله کنگره، فشار زیادی بر روسای دانشگاهها وارد کردند تا اعتراضات را مهار کنند. این فشارها به استعفای روسای دانشگاههای هاروارد و پنسیلوانیا منجر شد. این روسا به دلیل عدم مدیریت قاطع اعتراضات و آنچه «افزایش یهودستیزی» خوانده شد، مورد انتقاد قرار گرفتند، هرچند معترضان این اتهامات را رد کرده و تاکید داشتند انتقادشان متوجه سیاستهای اسرائیل است، نه یهودیان. این فشارها نشاندهنده دخالت مستقیم دولت در امور دانشگاهی و تلاش برای سرکوب صداهای مخالف بود.
اکنون دونالد ترامپ در پستی در شبکههای اجتماعی اظهار داشت کمکهای مالی فدرال به دانشگاههایی که اجازه برگزاری «تجمعات غیرقانونی» را میدهند، قطع خواهد شد. همچنین هشدار داد دانشجویان آمریکایی شرکتکننده در این تجمعات اخراج یا زندانی میشوند و دانشجویان خارجی به کشورهای خود بازگردانده خواهند شد. این اظهارات در حالی مطرح شد که اعتراضات در حمایت از فلسطین در دوران بایدن به موضوعی در حمایت از مردم غزه تبدیل شده بود و سرکوب معترضان دلیلی روشن داشت. ترامپ با تهدید به قطع بودجه فدرال، فشار اقتصادی مستقیمی بر دانشگاهها وارد میکند. این سیاست نهتنها ادامهدهنده فشارهای دولت بایدن بر روسای دانشگاههاست، بلکه آن را به ابزاری سیستماتیکتر تبدیل میکند.
ترامپ پیشنهاد اخراج دائمی یا زندانی کردن آنها دانشجویان معترض را مطرح کرده است. این رویکرد، شدت سرکوب را به سطحی جدید میرساند و دانشجویان را نهتنها از حق تحصیل، بلکه از آزادی شخصی محروم میکند. همچنین اخراج دانشجویان خارجی که پیشتر نیز در دوران اول ریاستجمهوری ترامپ مطرح شده بود، نشاندهنده تداوم سیاستهای مهاجرستیزانه او است.
متاسفانه وقتی پای حمایت از انسانیت و حقوق فلسطینیان در میان باشد، آزادی بیان به ابزاری مشروط و تحت کنترل تبدیل میشود.
چند دستگی آمریکا در سخنرانی ترامپ در کنگره آمریکا
برای اولین بار در کنگره یک نماینده کنگره به دلیل انتقاد از ترامپ توسط نیروهای امنیتی به دستور رئیس مجلس از صحن اخراج شد تا سطح سانسور در این کشور به کنگره هم برسد.
نمایندگان دمکرات کنگره که حدود نیمی از اعضا را تشکیل میدهند به هیچوجه نه در حین سخنرانی ترامپ بلند شدند و نه برای او دست زدند، حتی یکبار، تا نشان دهند که به هیچوجه با لام تا کام سخنان ترامپ موافق نیستند.
ترامپ از «رویای آمریکایی» و «اضطرار ملی در جنوب» و آنچه از آن «سلاح سازی دولت» بر علیه مخالفان یاد کرد و «سلب اختیار از مخالفان» و «بلاهایی که جو بایدن ابله بر سر آمریکاییها آورده» و «کشف کلاهبرداریهای کلان در دولت آمریکا» و «جنگ تعرفه ها» و «جنایات کانادا و مکزیک بر علیه آمریکا» و «سرکوب مرزی مهاجران» و «وارونگی در سیستم قضایی ایالات متحده» و «گنبد طلایی محافظتی» و «پس گرفتن گرینلند و پاناما» و «خروج پر هیاهو از افغانستان» و «خاورمیانه و اوکراین» و «التماس زلنسکی به او» و « آمادگی روسیه برای صلح» و «ضرورت بازگرداندن زندانیان اسرائیلی» و «نصب پرچم آمریکا روی مریخ» و… صحبت کرد.
او از این فرصت برای تشریح دستاوردهای دولتش استفاده کرد و معتقد بود که رسیدن به این سطح از دستاورد آنهم در زمان کوتاهی که از بازگشت او به کاخ سفید میگذرد، یک موفقیت بیسابقه است.
ترامپ ادعا کرد: «حرکت، انگیزه، غرور و اعتماد به نفس آمریکا بازگشته است. رویای آمریکایی گستردهتر و بهتر از همیشه موج میزند و غیرقابل توقف است. برای آیندهای باورنکردنی آماده شوید زیرا دوران طلایی آمریکا تازه شروع شده است. کشور ما در آستانه بازگشتی است که جهان هرگز شاهد آن نبوده است.»
یکی از مهمترین لحظات سخنرانی ترامپ، زمانی بود که از نامهای صحبت کرد که ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین برای او فرستاده است.
به گفته ترامپ، ولودیمیر زلنسکی در این نامه از مشاجره روی داده در جمعه گذشته و در جریان دیدارشان در کاخ سفید ابراز تاسف کرده و از تمایلش برای بازگشت به میز مذاکره سخن گفته است.
ترامپ گفت: «از این که او این نامه را فرستاده، قدردانی میکنم.» او، همچنین با ابراز خوشبینی نسبت به امکان حصول توافق صلح و تاکید بر اینکه با وجود شکست مذاکرات قبلی، هر دو طرف ممکن است بیش از همیشه به حل و فصل مناقشه نزدیک شده باشند، افزود: «آیا این زیبا نیست؟»
او بهطور خاص به اتحادیه اروپا، هند، مکزیک و برزیل اشاره کرد و افزود که این کشورها و «بسیاری دیگر» سیاستهای تجاری را تحمیل کردهاند که به ضرر منافع آمریکاست.
او با اشاره به کشورهایی که تعرفههای بالایی بر کالاهای آمریکایی وضع میکنند، گفت: «این اتفاق هم توسط دوستان و هم از سوی دشمنان روی میدهد.»
رییس جمهوری آمریکا، افزود که ایالات متحده از ۲ آوریل نیز اعمال «تعرفههای متقابل» را آغاز خواهد کرد که به معنای اعمال همان تعرفهها بر محصولات کشورهایی است که بر محصولات آمریکایی مالیات وضع میکنند.
او در توضیح نحوه عملکرد سیستم تعرفه جدید گفت: «هرچهقدر از ما مالیات بگیرند، ما هم از آنها مالیات میگیریم.»
او ادعا کرد که با کاهش همه کلاهبرداریها و دزدیها درون سیستم دولتی آمریکا تورم را شکست خواهد داد و قیمت خودرو و مواد غذایی کاهش در آینده نزدیک کاهش خواهد یافت.
ترامپ طرح خود درباره کارت طلایی آمریکا را دوباره مطرح کرد و همچنین ادعا کرد که دولت متبوعاش وارد جنگ با کارتلها خواهد شد.
در حالی که ایالات متحده یکی از منتقدین دیگر کشورها درباره قانون اعدام میباشد ترامپ از کنگره خواست قانون اعدام را تصویب کند.
او ادعاهای ارضی خود درباره خاک گرینلند که تابع دانمارک است را تکرار کرد و ادعا کرد به هر ترتیبی شده گرینلند را پس خواهد گرفت.
درباره خاورمیانه، او از کشت و کشتارهایی که راه افتاده انتقاد کرد اما طبق معمول حاضر نشد نه مسئولیت این جنایات بر علیه بشریت که انجام شده را گردن آمریکا بیاندازد و نه اسرائیل بیاندازد در عین حال ادعا کرد که باید تلاش شود زندانیان(اسیران) اسرائیلی آزاد شود. ولی اشارهای به دهها هزار فلسطینی بیگناه که بدون محاکمه در زندانهای اسرائیل هستند نداشت.
طرحهایی مانند کوچ دادن فلسطینیها از سرزمین مادری خود و وادار کردن کشورهای عربی به پذیرش آنها و پذیرش پرداخت هزینه آنچه آمریکا و اسرائیل در غزه نابود کردهاند و…
او افزود که دولتش تنها ظرف ۴۳ روز به دستاوردهایی رسیده است که دولتهای گذشته ایالات متحده در چهار یا حتی هشت سال به آن میرسیدند.
ترامپ در این سخنرانی به طیف وسیعی از موضوعات، از روابط بینالملل تا سیاست داخلی پرداخت که فشار بر اوکراین برای انجام مذاکرات صلح تا وضع تعرفههای جدید و چشماندازش برای اقتصاد ایالات متحده بخشهایی از آن بود.
کسب و کار سرمایهداری استثمار نیروی کار و کسب سود بیشتر است
ترامپ هر ادعایی داشته باشد یک سرمایهدار است و کسب و هدفش هم کسب سود بیشتر و استثمار شدید نیروی کار است. سرمایهداری کمترین اهمیتی به رفاه، آزادی، برابری، حقوق بشر، محیط زیست، حقوق پناهندگان و مهاجراین و… نمیدهد.
اولین هزینه سرمایه برداشت از دستمرد به نفع سرمایه است. این برداشت استثمار و علنا غارت تکتک کارگران است. برداشت سود بازار سهام و همه سرمایهداران جهان، معادل صدها میلیارد دلار است که از کارگران و سازمانهای تولیدی اخاذی میشود. به این ارقام ها صدها میلیارد دلار درآمد دیگر از سهامداران یا صاحبان شرکتهای کوچک و میانه که در بازار بورس شرکت نمیکنند، اضافه میشود.
سرمایه از طریق روابط نفوذی و ابزارهای فشار که در اختیار دارد، رسانهها، مطالعات جعلی و قدرت لابیهایش بر ساختارهای سیاسی و اجتماعی فشار میآورد تا آنها را به سمت امیال خود، یعنی با انتقال مهارتها، خدمات یا تامین مالی سوق دهد. اکنون ترامپ و دولتش، نظم خاص خود را که قانون عده معدودی است بر کل جامعه آمریکا و جهان تحمیل میکند.
هزینههای سرمایه، نخست بر کارگران و سپس اکثریت شهروندان محروم سنگینی میکند. همچنین بر زندگی جمعی، سازماندهی جامعه، اراده مشترک نیز اثر میگذارد. فراتر از این، سرمایه از طریق ثروتمندترین نمایندگانش همچون ترامپ، ایلان ماسک و همراهان آنها در دولت کنونی ایالات متحده آمریکا، دیگر حتی اهداف خود را پنهان نمیکند: تضعیف قوانین جهانشمول همچون حقوق بشر، محیط زیست، حقوق پناهندگان و مهاجرین، مقررات تعدیلکننده نابرابریها و بیعدالتیها، تحمیل حاکمیت پول و سرمایهداران و…
نادیده گرفتن «هزینههای سرمایه» به معنای بهخطر انداختن حتی دموکراسی موجود بورژوایی و پارلمانهاست. آگاهی به سیاستها و هزینههای سرمایه، قدمی در جهت به چالش کشیدن و مخالفت با آن است. به چالش کشیدن بهمعنای تلاش برای حفظ دموکراسی مستقیم و شورایی با اصل آزادیخواهانه و برابریطلبانه و به همان اندازه تلاش برای همبستگی اجتماعی است.
نتیجهگیری
آمریکا که کماکان در راس سرمایهداری جهانی قرار دارد، و در شرایطی که یک گروه از کلان سرمایهداران راست افراطی و نژادپرست و مذهبی رهبری این ابرقدرت جهانی را به دست گرفتهاند، نه تنها خطر بسیار جدی و مهمی برای جامعه آمریکا، بلکه کل جهان است بهطوریکه همین سیاستهای خشن و آشکاری که در این یک ماهه و نیم اول قدرتگیری ترامپ در پیش گرفته شده، و متحدان جهانیاش از جمله مکزیک، کانادا و اروپا را هم سخت خشمگین و نگران کرده است.
کارشناسان معتقدند که از دانشگاهیان انتظار میرود که به جای اطاعت از ترامپ و ایلان ماسک، تا زمانی که دولت در مورد چگونگی اجرای سرکوبهای خود بر DEI و تحقیقات تصمیم بگیرد، مقاومت کنند.
با وجود زورگوییهای ترامپ، آیا دانشگاههای وابسته به بودجه فدرال، میتوانند در مقابل ترامپ مقاومت کنند؟ در حالی که قدرتمندترین شرکتها که توسط ثروتمندترین افراد جهان اداره میشوند، به زانو درآمدهاند؟
دانشگاهیان پیشتر شاهد بودهاند که دستورات اجرایی ترامپ در مورد استفاده از بودجه فدرال، دانشگاهها را به تعطیلی برنامهها و دفاترDEI (تنوع، برابری و مشارکت) سوق داده است. دانشگاهها همچنین به فشار اهداکنندگان و رهبران جمهوریخواه برای ساکت کردن و انضباط اعضای هیئت علمی طرفدار فلسطین پاسخ دادهاند.
یکی از هدفهای دولت ترامپ کاهش هزینههای دولت و اعمال صرفهجویی از طریق تعطیل وزارتخانهها و نهادهایی است که از نظر او و ایلان ماسک و دولتش، تعطیل شوند تا از این طریق وعده کاهش مالیات ثروتمندان را تامین کند.
وزارت آموزش و پرورش فدرال از زمره نخستین نهادهایی است که انحلال بخش اعظم آن آغاز شده است. در آمریکا، آموزش و پرورش بخش مهمی از مسئولیتهای ایالتی است و هزینه آن از محل مالیاتهای هر شهر و ناحیه تامین میشود. از آنجا که ناحیههای فقیرتر امکان پرداخت مالیات کمتری به نسبت نواحی ثروتمند دارند، دولت فدرال به تامین نیازهای آموزشی و غذایی مدارس نواحی کمدرآمد و دانشآموزان فقیر کمک میکند. با سیاست جدید ترامپ، عملا فاصله طبقاتی کودکان فقیر با دیگر همسالان خود تشدید میشود. از دیگر تصمیمهای ترامپ اخراج بازرسهای کل در وزارتخانههای مختلف بوده است. این بازرسها که غیر حزبیاند و از سوی سنا تایید میشوند، با هدف پیشگیری از فساد و حیفومیل در نهادهای دولت فدرال به وجود آمدند و با حذف آنها بازرسی و حسابرسی از این نهادها از میان خواهد رفت.
اما آنچه که سیاستهای جدید امپریالیستی را بهمثابه بازگشتی به دوران گذشتههای استعماری در افکار عمومی تداعی میکند، کشورگشایی اشکار ترامپ بهعوان رییس جمهور آمریکا است: کانادا باید ایالت پنجاهویکم ایالات متحده شود، برای حفظ امنیت امریکا، گرینلند باید از سوی دانمارک به ایالات متحده واگذار شود. همچنین، توجیه کرده است چون پاناما اداره بخشی از کانال را به چین واگذار کرده، آنرا تصرف خواهد کرد در حالی که یک شرکت متعلق به هنگکنگ در دو سوی کانال حضور دارد، اما اداره امور کانال به دست پاناما است. پاناما نیز پذیرفته که بخش زیادی از مهاجران غیر قانونی آمریکا را بپذیرد و اولین گروه از این پناهجویان زجرکشیده و بیگناه را همچون جنایتکاران با دستبد و پابند زنجیری به پاناما فرستاده تا از آنجا برخلاف قوانین موجود بینالمللی به کشور مبداء بازپس فرستاده شوند.
ترامپ مشروط کردن حمایت آمریکا از مذاکرات صلح بین روسیه و اوکراین، به واگذاری ۵۰ درصد منابع مواد معدنی پرارزش اوکراین به آمریکاست. به علاوه، ترامپ با تحقیر آشکار متحدان اروپایی خود، اعلام کرده است که در مذاکرات صلح، قدرتهای اروپایی را راه نخواهد داد. معاوناش هم با مداخلهی آشکار در امور داخلی کشورهای اروپایی از جمله آلمان، و حمایت از احزاب فاشیستی و راست افراطی، خشم رهبران اروپایی را برانگیخته است. ملاقات وزرای خارجه و دیگر مقامهای عالیرتبه امریکا و روسیه در عربستان، بدون حضور اوکراین و اروپا، بهنوعی قدرتنمایی اوست.
یکی از عجیبترین و وقیحانهترین ادعاهای ترامپ، ادعای تملک بر باریکه غزه، اخراج نزدیک به دو میلیون فلسطینی و اسکان آنها در کشورهای مصر و اردن است تا در غزه بسازوبفروشی خود با ساختن شهرکهای اقتصادی، هتلها، میدانهای گُلف و… باشد.
مصر که بعد از اسرائیل، بیشترین کمکهای مالی و نظامی امریکا را دریافت میکند، بیش از دیگر کشورهای عربی تحت فشار است. عربستان و شیخنشینهای عرب که موجودیتشان به تسلیحات و حمایتهای نظامی آمریکایی وابسته است، ظاهرا با این طرح مخالفاند، و بهجز امارات متحده عربی، مخالفتشان را ابراز کردهاند. با این حال معلوم نیست که تحت فشار آمریکا چه خواهند کرد.
روز ششم ژانویه ۲۰۲۱، صدها تظاهرکننده هوادار دونالد ترامپ و منکر نتیجه انتخابات ریاستجمهوری آن سال، سدهای امنیتی کاپیتول یا همان ساختمان کنگره آمریکا را شکستند و حدود سیصد نفر از آنها بهزور وارد راهروهای ساختمان و سپس صحن سنا راه یافتند. با پلیس درگیر شدند، پنجرهها را شکستند، بر مسند رییس مجلس نشستند، مدام میگفتند، «اینجا خانه(house) ماست، خانه مردم است»، سلفی گرفتند و از برخی مدارک و اوراق روی کرسیهای نمایندگان عکس انداختند. چهرهها و حرفهایشان خبر از آن میداد که خودشان هم از اینکه واقعا قدم به درون سرسراهای کاپیتول گذاشتهاند مبهوت ماندهاند. یکی از آنها که ویدئویی چهل دقیقهای گرفته بود از همه ماجرا تا لحظهی تیرخوردن و مرگ یکی از معترضان، اشلی ببیت، هنگام تلاش برای شکستن در ورودی به صحن مجلس نمایندگان، زمانی که به تالار مرکزی ساختمان میرسد و با ردیف تابلوهای عظیم نقاشی بر دیوارها روبهرو میشود، با همقطار خود از عظمت آثار میگوید و حتی از خالقشان میپرسد. آیا هرگز فرصتی یافته با فراغ بالا در یک موزه یا گالری ذوق خود را بسنجد و ببیند یک نقاشی با او از چه حرف میزند؟
این واقعه دستکم در آمریکا سابقه نداشت. اما این واقعه نشاندهنده سیاست نوینی در سطح جهانی بود. صدایی که با حمله به دموکراسی بورژوازی در قلب آمریکا، سرآغازی برای خفهکردن هرگونه صدای آزادی آزادیخواهی، برابریطلبی، نقد و تغییر شرایط موجود سرمایهداری هم در آمریکا و هم در جاهای دیگر جهان بود: سرکوبهای جنبشهای اجتماعی، نابودی سنتهای بزرگ سازمانیابی سیاسی، انقلابی، اجتماعی، مدنی و اکنون در داخل آمریکا از حق رای زنان تا سیاهان، از تعیین حداکثر ساعات کار در روز تا بیمه سلامت و حق مادر برای سقط جنین.
با این وجود، ترامپ از هر کاندیدای دیگری در تاریخ ریاستجمهوری آمریکا بهجز جو بایدن بیشتر رأی آورده است، حتی بیشتر از دور اول باراک اوباما. تصور اینکه پس از چهار سال قساوت و تخریب دستاوردهای حقوقی و مدنی و زیستمحیطی، و از همه بیرحمانهتر، سیاست جداسازی خانواده متقاضیان پناهندگی در مرزهای جنوبی کشور با مکزیک که هزاران کودک را برای همیشه دچار صدمه عمیق عاطفی ساخت، باز هم بیش از هفتاد میلیون نفر به ترامپ رای دادهاند تصوری هولناک است؟!
تازه این پایان داستان نیست، تشدید استثمار کارگران و سرکوب شدید جنبشهای اجتماعی، دشمنی آشکار با علم و دانش، آموزش و پرورش، دانشگاهیان، آزادی بیان و اندیشه، خشونت مهلکی که آمریکای سفید بیوقفه سیاهان خانه و غیرسفیدان خارج از مرزهای خود… تسخیر کانادا، گرینلند، غزه، کانال پاناما و… به آمریکا!
هرچند تا سال ۱۹۶۳، ایالات متحده دههها مداخله و کودتا در «تغییر حکومتها» در کشورهای مختلف همچون برمه، کره، مصر و ایران دوران مصدق تا کوبا و گوآتمالا و پاراگوئه و ویتنام جنوبی و… تا سیاست خارجه آمریکا همان تجربه را در شیلی و اندونزی، کامبوج و افغانستان و بعدتر در دهه هشتاد و نود در السالوادور و نیکاراگوئه و پاناما و جاهای دیگر تکرار کرد.
یا اولین جنگ خلیج فارس علیه عراق و سپس یک دهه تحریم راه را برای جنگهای تحت عنوان صدور دموکراسی و مقابله با تروریسم و سرکوب بهار عربی از جمله در لیبی، مصر و…
نهایتا سیاستهای آزادیخواهانه و برابریطبانهای که سالها بر اثر مبارزههای نیروهای پیشرو، چپ، جنبشهای زنان، محیط زیست، ضد نژادپرستی و تشکلهای کارگری به اجرا در آمده، با چه سرعتی در حال از بین رفتن است. ترامپ رسما خواستار لغو همه سیاستهای برابریخواهی و عدالتطلبی، سقط جنین، ضد نژادپرستی و محافظت از محیط زیست شده و وزارتخانههای مربوطه را وادار به کنار گذاشتن آنها کرده است.
در هر صورت اکنون بارقههای اعتراضات اجتماعی علیه سیاستهای دولت فاشیستی ترامپ آغاز شده است. اما روشن است که این جنبشهای موضعی و پراکنده تاثیر چندانی در تغییر سیاستهای دولت ترامپ ندارند مگر این که جنبشهای اجتماعی و در راس همه جنبش کارگری در سطح سراسری اعتراض و اعتصاب خود را آغاز کند و ماشین تولید فلج نماید.
اکنون خاورمیانه با سیاستهای جنگی دولتهای اسرائیل، ایران، ترکیه و…، با دخالت آمریکا به یک بمب انفجاری مهلک تبدیل شده است. نابودی غزه، اشغال بخشهایی از لبنان، تقسیم سوریه و تلاش برای مطیع ساخت روژآوا، هنوز پیش زمینههای این انفجار بزرگ خاورمیانه محسوب میشوند.
در این مقابل همه این سیاستهای فاشیستی دولت ترامپ و همفکرانش در سطح جهانی، تنها اتحاد و همبستگی جنبشهای اجتماعی همچون جنبش کارگری، جنبش زنان، جنبش جوانان و دانشجویان، جنبش بازنشستگان، جنبش بیکاران، جنبشهای آزادیخواه مردم تحت تحت ستم، جنبش زیست محیطی، جنبش روشنفکری، جنبش همجنسگرایان، نه تنها به معنای واقعی میتوانند در مقابل تعرض سرمایهداری- فاشیستی ترامپیسم بایستند، بلکه این جنبشها قادرند چهره جهان نابرابر و ستمگر و استثمارگر موجود را به نفع بشریت تغییر دهند و جهان دیگری بسازند! جهانی آزاد و برابر، مرفه و انسانی!