نسان نودینیان
در اجلاس کاپ ۲۹ با میزبانی جمهوری آذربایجان در باکو، ائتلاف هم‌صدای مذهبی (واتیکان، عربستان، ایران و مصر) مانع به‌روزرسانی اقدامات در زمینه تغییرات اقلیمی و اختصاص منابع مالی بیشتری به زنان شدند. این ائتلاف کثیف در ضدیت با هم‌جنس‌گرایی، حمایت از زنان را با بن‌بست روبرو کرد. بر اساس داده‌های سازمان ملل، تا سال ۲۰۵۰ تعداد زنان و دخترانی که با ناامنی غذایی ناشی از تغییرات اقلیمی روبرو خواهند شد، حدود ۲۴۰ میلیون نفر افزایش خواهد یافت. این رقم برای مردان و پسران ۱۳۱ میلیون برآورد شده است. مخالفت این کشورها به سرکردگی فرانسیس پاپ ریشه در عوامل فرهنگی، ایدئولوژیک، مذهبی و سیاسی دارد. این کشورها با به‌کارگیری واژه «جنسیت» که باعث تقویت گفتمان‌هایی شود که با هنجارهای مذهبی یا فرهنگی‌شان تضاد دارد، مانند برابری جنسیتی، حقوق افراد LGBTQ+ یا گسترش مفهوم «جنسیت» فراتر از مرد و زن مشکل جدی دارند.
این کشورها نقش‌های مشخص و سنتی برای مردان و زنان قائل هستند و نگرانی دارند که پذیرش مفاهیم جدید جنسیتی موجب چالش برای این ساختارها شود. به‌ویژه در جوامعی که خانواده و نقش‌های جنسیتی سنتی اهمیت بالایی دارند، تغییر در تعریف «جنسیت» می‌تواند حساسیت‌برانگیز باشد.
این کشورها استفاده از واژه «جنسیت» را به‌عنوان بخشی از گفتمان‌های جهانی شده می‌بینند که از غرب سرچشمه گرفته و آن را نوعی دخالت یا تحمیل فرهنگی تلقی می‌کنند. و مقاومت در برابر چنین اصطلاحاتی (همجنس‌گراها و ترنس‌ها) را بخشی از حفاظت از هویت ملی یا فرهنگی خود می‌دانند.
واژه «جنسیت» در گفتمان‌های جاری و اجتماعی اغلب با حقوق افراد LGBTQ+ و پذیرش هویت‌های جنسیتی متنوع گره‌خورده است. بسیاری از این کشورها قوانین و سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ای علیه LGBTQ دارند و نگران هستند که استفاده از این واژه موجب مشروعیت‌بخشی به حقوق آنان شود. در اسناد بین‌المللی، واژه «جنسیت» به‌صورت گسترده از تفاوت‌های زیستی (مرد و زن) و شامل هویت‌های اجتماعی و فرهنگی تفسیر می‌شود. این کشورها ترجیح می‌دهند از واژه «جنس» (sex) که به تفاوت‌های زیستی محدود می‌شود استفاده کنند تا از پیچیدگی‌های سیاسی و فرهنگی مرتبط با «جنسیت» اجتناب کنند.
مخالفت ائتلاف کثیف مذهبی واتیکان، جمهوری اسلامی، عربستان و مصر نشان‌دهنده شکاف عمیق در درک و پذیرش مفاهیم مدرن درباره جنسیت و حقوق مرتبط با آن در سطح بین‌المللی است.
مخالفت واتیکان، روسیه، عربستان، جمهوری اسلامی و مصر با به‌روزرسانی اقدام در زمینه تغییرات اقلیمی و درنظرگرفتن مشکلات زنان و اختصاص منابع مالی بیشتر به آنان، اقدامی ضدبشری و ضد زنان است. و به قول سوزانا محمد نماینده کلمبیا: کشورهای آمریکای لاتین به‌سختی در حال تلاش برای توافق به‌روزرسانی تغییرات اقلیمی و بودجه بیشتر به زنان هستند. سوزانا محمد می‌گوید ما اجازه نمی‌دهیم برنامه جنسیتی حذف شود و حقوق بشر کنار گذاشته شود.
به‌عنوان جمع‌بندی:
عدم به‌روزرسانی و مقابله با تغییرات اقلیمی تأثیرات منفی قابل‌توجهی بر زنان خواهد داشت. این تأثیرات ناشی از نقش‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زنان در جوامع مختلف است.
۱. افزایش بار کار خانگی و مراقبتی:
تغییرات اقلیمی می‌تواند منابع طبیعی همچون آب و سوخت را محدود کند. زنان، به‌ویژه در مناطق روستایی، اغلب مسئول جمع‌آوری این منابع هستند. با کاهش دسترسی به این منابع، زمان و انرژی بیشتری برای انجام این کارها صرف می‌کنند.
۲. افزایش آسیب‌پذیری اقتصادی:
بسیاری از زنان در بخش‌های کشاورزی فعالیت می‌کنند. تغییرات اقلیمی می‌تواند محصولات کشاورزی را کاهش داده و درآمد آن‌ها را تهدید کند. این امر به‌ویژه برای زنانی که سرپرست خانوار هستند، خطرناک‌تر است.
۳. تشدید نابرابری در دسترسی به منابع:
زنان در بسیاری از جوامع دسترسی کمتری به منابع مالی، آموزشی و تکنولوژیکی دارند. در شرایط اقلیمی بحرانی، این محدودیت‌ها بیشتر نمایان می‌شود و زنان کمتر می‌توانند خود را با شرایط جدید تطبیق دهند.
۴. افزایش خطرات سلامت:
تغییرات اقلیمی می‌تواند بیماری‌های مرتبط با گرما، سوءتغذیه و بیماری‌های منتقله از طریق آب را افزایش دهد. زنان به دلیل نقش مراقبتی خود، بیشتر در معرض این بیماری‌ها قرار دارند.
۵. افزایش خشونت جنسیتی:
در شرایط بحران مانند سیل، خشکسالی یا مهاجرت اجباری، زنان بیشتر در معرض خطر خشونت خانگی، استثمار و سوءاستفاده جنسی قرار می‌گیرند.
۶. محدودیت در آموزش و فرصت‌های پیشرفت:
در شرایط بحرانی، خانواده‌ها ممکن است آموزش دختران را فدای نیازهای مالی و کاری کنند. این امر به کاهش فرصت‌های پیشرفت زنان منجر می‌شود.
۷. تأثیرات منفی بر بهداشت باروری:
در بحران‌های اقلیمی، خدمات بهداشتی و بهداشت باروری ممکن است کاهش یابد و دسترسی زنان به مراقبت‌های لازم محدود شود.
بالابردن مشارکت زنان و مقابله با تغییرات اقلیمی فاکتور جدی در کوتاه‌کردن دخالت مذهب و ناسیونالیسم است. به هر درجه میزان مشارکت زنان بیشتر شود، کاهش آسیب‌ها و توجه به راه‌حل‌های پایه‌ای تغییرات اقلیمی تضمین‌شده‌تر خواهد بود.
۲ آذر ۱۴۰۴