مبارزان کمونیست
“دوازده مرد خشمگین”
نادر بکتاش
13/09/24
تیتر بالا نام فیلمی از سیدنی لومت ساخته شده در 1957 است که بعد از هشتاد و چندی سال زندگی و ساخت بسیاری فیلم در 2011 مرد. این فیلم نامزد سه اسکار شد. اما رقیب غولی داشت که که این سه اسکار را علاوه بر چهار اسکار دیگر درو کرد: “پل رودخانه کوای”. امریکا مثل همیشه به جنگ و قدرت و هیجان تسلیم شد و فیلمی که در اتاقی دربسته می گذشت و مساله مرکزی ان اعدام تقریبا یک کودک از یک خانواده فقیر امریکای لاتینی بود چندان علاقه اش را جلب نکرد. هنری فوندا که بازیگر فیلم و در عین حال تهیه کننده ان هم بود علیرغم فروش پائین از ان بسیار راصی بود.
در بین دوازده مرد هیئت زوری فقط یک نفر هست که سرنوشت و مرگ و زندگی این جوان عمیقا درگیرش می کند. بقیه همه می خواهند سریع قال قضیه را بکنند و دنبال بورس و بیس بال و نهار و شامشان بروند. حتی بحث را هم غیرضروری و وقت تلف کردن می دانند. به همین سادگی. می خواهند جوانک را باشتاب به سردخلنه بفرستند و دنبال کاروبارشان بروند. سرانجام ان مرد تنها – هنری فوندا – موفق می شود همه را با خودش موافق کند و مرد جوان را از اعدام نجات دهد. فیلم تماما در اتاقی دربسته می گذرد و پاره ای اوقات به تحقیقی پلیسی نزدیک می شود و زمانی شانه به شانه روانشناسی و جامعه شناسی اقشار و افراد مختلف امریکا می ساید. اما قلب ان برای زندگی و حق نداشتن برای قتل انسان ها می طپد.
ان که در ابتدا بیشتر از همه شتاب دارد تا جوان را به قتلگاه بفرستد و همه هم با او موافقند در انتهای فیلم سرافکنده و تنها و مستاصل بعد از همه سالن را ترک میکند. کسی که در ابتدای فیلم تنها مخالف تصمیم گیری شتابزده در مورد زندگی جوان است – هنری فوندا – می ماند و کتش را به او می دهد و در سکوتش همدردی و انسانیتش را به نمایش می گذارد. در چند ثانیه اخر فیلم که در بیرون از دادگاه و زیر باران می گذرد مرد پیری از هیئت زوری به سمت هنری فوندا می اید و خودش را معرفی می کند. با لحنی گرم با او دست می دهد و خداحافطی می کند. انگار احساس سعادت میکند که در یک قتل عمد شرکت نکرده است و این را مدیون او می داند.
علاوه بر این ها فیلم مقولات زیادی از جمله قضاوت و عدالت و سیستم قضائی امریکا متکی بر زوری مرکب از افراد معمولی و غیره را در ذهن تماشاگران طرح می کند.
* علاوه بر ویکی پدیا, سایت های سسینمایی ایرانی زیادی هستند که بسیار جدی و مطلع و قابل اعتماد هستند و می شود در مورد این فیلم یا به طور کلی مسائل مربوط به سینما به ان ها رجوع کرد.
* این فیلم دیشب – 13/09/23 – از ARTE کانال مشترک فرانسه و المان پخش شد. احتمالا ساکنین المان می توانند روی سایت اینترنتی این کانال ان را تماشا کنند.
* فوندا ها کلا خانواده ای هنرمند و مترقی و متعهد بودند و هستند – در ابعاد و مفاهیم ترقی و تعهد در کشور وسیستمی مانند امریکا. جین فوندا دختر هنری فوندا متعهد ترین انها و فعال حقوق زنان و سرخپوستها و سیاهان و نیز مخالف جنگ علیه ویتنام و در دهه 90 علیه عراق بود.
