ئینتەرناسێۆناڵ: بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی کە ساڵێک بەسەر دەستپێکردنی شۆڕشی ژن ژیان ئازایدا تێپەڕیوە، کۆمەڵگا و بزووتنەوەی ڕووخاندن و دۆخی شۆڕش چۆن هەڵدەسەنگێنن؟
حەمید تەقوایی: گرینگترین دەرئەنجامی شۆڕشی ژن ژیان ئازادی، گۆڕینی ڕووخانی حکوومەتی کۆماری ئیسلامی بوو بۆ مەسەلەی سەرەکی و فراوانی هەموو کۆمەڵگە و جەماوەری خەڵک و خودی حکوومەت . هەموو وتار و هەڵوێست و سیاسەتی دەسەڵاتدارەکان، تەنانەت لە بواری سیاسەتی دەرەوەشدا، بەشوێن ئامانجی پاشەکشەپێکردنی ناڕەزایەتی و ڕاپەڕینی شۆڕشگێڕانەی خەڵکەوە بوون لە بوارە جیاجیاکاندا. هەر لە پێشنیار و پەسەندکردنی پڕۆژە یاسای حیجاب و پاکیزەیی و گفتوگۆ و ململانێی درێژخایەنی دەسەڵات لەسەر ئەم بابەتە، کە تەنانەت دوای پەسەندکردنی ئەم پڕۆژە یاسایەش بەردەوامە، تا دەگاتە دادگاییکردن و گرتن و لەسێدارەدان، تا دەگاتە هێرشکردنە سەر زیندانەکانی ئەوین و شاهچەراغ و هێرشی کیاوی بۆ سەر قوتابخانەکان و تێچووی چەند هەزار ملیارێک بۆ مەراسیمی ئەربەعینی، و تا نوێبوونەوەی پەیوەندییەکان لەگەڵ سعودیە و پاشەکشەی ناوچەیی و پەیوەندییەکان لەگەڵ وڵاتانی ڕۆژئاوا و هتد و هتد. لە هەموو ئەو حاڵەتانەدا بنەما و میحوەرو هەڵوێست و ئەدای حکومەت، پاراستنی مانەوەی خۆی و گەڕاندنەوەی پێگە لەدەستچووەکەی بە هۆی شۆڕش لە خودی کۆمەڵگای ئێران، لە ناوچەکە و لە ئاستی جیهانیدایە. لە ڕاستیدا بزوێنەری پێشهاتەکانی ئێران لە یەک ساڵی ڕابردوودا شۆڕشی ژن ژیان ئازادی بووە و ئەم پرۆسەیەش بەردەوامە. نائومێدی و بێدەسەڵاتی و سەرلێشێواوی نیشاندەری سیاسەتەکانی حکومەتن لەم قۆناغەدا.
به پێچه وانه وه له به ره ی خه ڵکدا شاهیدی هێرش و پێشڕەوی و ده ستپێشخه ڕى بووین له ئاستێکى به رفراوان و بێ وێنەدا . بزووتنەوەی جەماوەریی بوونەوەی بزووتنەوەی بێ حیجابی و داگیکردنی کردەیی و خاکڕێژی حیجاب لەلایەن خەڵکەوە و گۆڕینی ڕێوڕەسمی پرسە و ڕۆژی حەوتەم و چلە و تەنانەت ئاهەنگی لەدایک بوونی ئازیزانی گیانبەختکردوو بۆ کۆبوونەوەی ناڕەزایەتی دژ بە حکومەت، درێژەدان بەدروشم نوسین دژی خامنەیی و تەواوی حکومەت، شکاندنی پیرۆز و تابۆ ئیسلامیەکان تەنانەت لە مانگی موحەڕەمیشدا بەشێوەیەک کە تەنانەت دروشمی تەقلیدی و لێدانی سنگیش گۆڕا بۆ گردبوونەوەی ناڕەزایەتی سیاسی دژ بە حکومەت، درێژەدان بە ناڕەزایەتی کرێکاری و مانگرتن بەتایبەتی لەکەرتی سەرەکی نەوت و پترۆکیمیایی، کۆبوونەوەی بەردەوامی خانەنشینان، سەماکردن، هەڵپەڕکێ و خۆشی.خەڵک و دامەزراندنی کەرنەڤاڵی سەر شەقامەکان بە بیانووی جۆراوجۆر، و دواجار هێرشی بەرفراوان بۆ سەر حکومەت و ئیسلامەکەی لە سۆشیال میدیا، کە تەنانەت ناچاری کردووە بەرپرسانی حکومەت دان بە شکستی خۆیاندا بنێن لەم بوارەدا،ئەمانە هەموویان ئاماژەن بۆ هێرشێکی بێ وێنە لەلایەن کۆمەڵگەیەکی ڕاوەستاوەوە دژی حکومەتێکی بێدەسەڵات و خەریکە دەکەوێت و دەڕوخێت شۆڕشی ژن ژیان ئازادی بە شێوەی جۆراوجۆر بەردەوامە و ئاسۆیەکی گەشاوە و ئومێدبەخش پێشکەش بە خەڵک دەکات.
ئەم هەلومەرجانە لەسەر شانی ناڕەزایەتی و تێکۆشانی بەردەوامی کرێکاران و ژنان و لاوان لە سەرەتای دەسەڵاتی کاریگەرەوە تا ئەمڕۆ پێکهاتووە. دیارە بزووتنەوەی ڕووخاندن کە بە ڕاپەڕینی ١٨ی تەمووزی ١٣٧٨ دەستی پێکردووە و خاڵە بەرزەکانی وەک ڕاپەڕینی جەماوەری ١٩٨٨ و ١٩٩٦ و ١٩٩٨ تێپەڕاندووە، ئێستا گۆڕاوە بۆ شۆڕشێکی گەورە کە بڕیارە حکومەت تێکەڵ بکات. ئەم شۆڕشە بەراورد ناکرێ بە ڕاپەڕینەکانی ڕابردوو. ئەمە خاڵی لوتکەی بزووتنەوەی ڕووخانە کە بۆ یەکەمین جار لە لایەن خودی خەڵک و ئەوانەی بەشدارن لەم بزووتنەوە جەماوەرییەدا بە شۆڕش ناوی دەبەن، دروشمی سەرەکییەکەی ژنێکە کە ژیانێکی ئازادی دەژی، کە بە شێوەیەکی گشتگیر لە لایەن… جەماوەرێکی بەرفراوان لە خەڵکی ئێران لە تاران، زاهیدان، سنە و ئیسفەهانەوە.و تەبرێز و سەدان شار و گوندی دیکە یەکدەگرن و نوێنەرایەتی ئێران دەکەن، جەماوەری کۆچبەرانی ئێرانی لە هەموو وڵاتاندا بۆ سەر شەقامەکان ڕاکێشاوە و پشتیوانی ئازادیی ڕاکێشاوە- کەسایەتییە خۆشەویستەکان و ڕێکخراوە چەپ و مرۆییەکان و تەنانەت حکومەت و سیاسەتمەدارانیش و داواکارییەکان و ئامانجەکانی بەڵگەی وەک میساقی ١٢ خاڵییە کە لە لایەن بیست ڕێکخراوی ناڕەزایەتی و سەندیکا و مەدەنیی بەناوبانگ و ناسراوەوە لە ناو خەباتی کرێکاریدا بڵاوکرایەوە و ناڕەزایەتی مامۆستایان، قوتابیان و ژنان، هەروەها میساقی داواکاری پێشکەوتنخوازانەی ژنان کە لەلایەن چالاکوانانی دیاری بزووتنەوەی ئازادییەوە واژۆ کراوە، ژنەکە نوێنەرایەتی دەکات. شۆڕشێک کە لە هەموو ڕاپەڕینە چەوسێنەرەکانی پێشووتر شەڕانگێزتر، ڕادیکاڵتر، بەردەوامتر و هەمەلایەنەترە، دژی هەموو سیستمی کۆماری ئیسلامی هاتۆتە ئاراوە.
ئەم شۆڕشە تا ئێستا گۆڕانکاری بنەڕەتی لە هەلومەرجی سیاسی ئێراندا کردووە. گۆڕانکاریەکان بەتەواوی بۆ قازانجی جەماوەری خەڵک و بە زیانی حکومەتە. ئەم مەرجانە ناتوانرێت بگەڕێنرێتەوە بۆ قۆناغی پێش شۆڕش. حکوومه ت نه ک ته نها له ناو جه ماوه ڕی خه ڵک به ڵکو ته نانه ت له لایه ن به شێکی زۆری لایه نگرانی پێشووی، که مترین متمانه و قبوڵکردنی نه ماوه . وە لەسەر ئاستی جیهانیش، چێشتە فەزیحەییەکانی لە سەربانەکانەوە کەوتووە و لە ڕیزەکانی حکومەتە ڕق لێبووەکانی وەک ڕژێمی ئاپارتایدی ڕەگەزی ئەفریقای باشووردا دانراوە.
ئەمڕۆ بە دڵنیاییەوە دەتوانین بڵێین کە پڕۆسەی پێشهاتەکان کە بە کۆچی دوایی مێهسا ئەمینی دەستی پێکرد تا ڕووخانی تەواوەتی حکومەت بەردەوام دەبێت. شۆڕشی ئێستا وەک هەر شۆڕشێکی تر هەوراز و نشێوی دەبێت، بەڵام لە هیچ بارودۆخێکدا ناوەستێت. لەگەڵ هەر هەوراز و نشێویەکدا گۆڕانکاری لە مانۆڕەکانی حکومەتدا بەدی دێت، بەتایبەتی ڕووبەڕووبوونەوەی حکومەتی هەرێم و ڕۆژئاوا لەگەڵ بکوژەکانی حوکمڕانی ئێران، بەڵام شۆڕشی گەل دوا قسەی دەبێت. هیچ ڕێگایەکی دەربازبوون بۆ حکومەت و سیستەمی کۆماری ئیسلامی لە ئارادا نییە. تەنانەت فراکسیۆنەکانی حکومەت ئاگاداری ئەم ڕاستییەن و لە ململانێ ناوخۆییەکانیاندا بەردەوام لە “هەڵەکانی” یەکتر دەدەن.
لەگەڵ نزیکبوونەوەی ساڵیادی شۆڕش، هێرش بۆ سەر ڕیزەکانی شۆڕش و دابەشکردنی ڕیزەکانی حکومەت توندتر دەبێتەوە. هەموو شتێک ئەوەمان بۆ دەردەخات کە ٢٥ شەهریوار، ساڵڕۆژی کۆچی دوایی مێهسا (جینا) ئەمینی و سەرەتای شۆڕشی ژنان لە ژیانی ئازادیدا، دەتوانێت خاڵێکی دیکەی بەرزی پڕۆسەی کۆبوونەوە و خۆپیشاندانی جەماوەری لە سەرانسەری وڵاتدا بێت. ئەو ڕۆژەی کە وەک حیزبەکەمان زۆر جار جەختی لەسەر کردۆتەوە، وەک پشووی گشتی و فەرمی تۆمار بکرێت بۆ یادی مەحسەحەکان، نیکاحەکان، سارینەکان، خودۆنورەکان و ئازیزانی تر کە لە شۆڕشی ئێستا و لە خەباتەکانی چوار دەیەی ڕابردوودا گیانیان لەدەستداوە ، دژی بکوژانی دەسەڵاتدار لە ساڵنامەی ئێراندا ساڵێکی نایابتان هەبێت.
ئەو ڕۆژە دوور نییە کە شۆڕشی ژنانی ژیانی ئازاد بە سەرکەوتنێکی تەواو بەسەر کۆماری ئیسلامی و تەواوی سیستمی هەنووکەدا کۆتایی پێبێت. دووهەمین ساڵوەگەڕی شۆڕش لە گۆڕی کۆماری ئیسلامی بەرز ڕادەگرین.
٢٤ی ئابی ١٤٠٢، ١٥ی ئابی ٢٠٢٣
لیستی دورشمدانی شەوانە بەبۆنەی ساڵیادی شۆرسی ژن ژیان ئازادی
هەموو شەوێک تا ڕۆژی بانگەوازی ٢٥ شەهریوەر
ئازادی مافی ئێمەیە،مەهسا ناو ناونیشانی ئێمەیە
مەهسای ئێمە نیکای ئێمە،نەدای ئێمە
وەڵامی گەشتی ئیرشاد،ئاگرو مشت وهاوار
حز تۆی هەرزە تۆی،ژنی ئازاد منم
سوێند بەخوێنی ئازیزان،وەستاوین تاکۆتایی
هەژاری گەندەڵی گرانی ناوەستین تا ڕوخاندن
بمرێ دیکتاتۆر
بمرێ خامنەیی
ژن ژیان ئازادی
ژن ژیان ئازادی