پارادۆکسی “شازادە”ێک کە نایەوێت ببێتە پاشا!

حەمید تەقوایی

وەرگێڕانی بۆ کوردی:کاوە عومەر

ئاغای ڕەزا پەهلەوی لە کۆنگرە ڕۆژنامەوانییەکەیدا باسی لەو پرسانە کرد کە لە سۆشیال میدیا و میدیاکاندا گفتوگۆی گەرم و بۆچوونی جۆراوجۆری لێکەوتووەتەوە. هەروەها بە پێویستم زانی ئاماژە بە چەند خاڵێک بکەم سەبارەت بە بۆچوون و هەڵوێستەکانی.

کێشەی نازناوی “شازادە”

خاڵی یەکەم نازناوی شازادەیە. نازناوی خوێن و بنەماڵەیە کە تەنیا لە کۆمەڵگا کۆن و سەدەکانی ناوەڕاستدا ڕۆڵی ڕەنگاوڕەنگی لە سیاسەتدا هەبووە، بەڵام لە کۆمەڵگا مەدەنی و مۆدێرنەکاندا جێگەیەکی نییە. لە نێوان شتەکانی تردا، مەدەنی بە واتای کۆتاییهێنان بە ئەرستۆکراسی و پەیوەندییە بۆماوەیی و بنەماڵەییەکان لە سیاسەت و لە حکومەتدا و بە گشتی لە پێگە و ڕۆڵی کۆمەڵایەتی و سیاسی هەر کەسێکدا. کەواتە هێشتنەوەی نازناوی شازادە و دەرکەوتنی لە سیاسەتدا وەک کوڕی پاشا لە بنەڕەتدا پێش شارستانیەت و بە مانا تەواوی وشەکە کۆنەپەرستانەیە. لەم ڕوانگەیەوە دامەزراوەی پاشایەتی نەک هەر لە وڵاتێکی وەک ئێراندا کە هەمیشە دامەزراوەیەکی هاوواتای دیکتاتۆری و ستەمکاری بووە، بەڵکو لە کۆمەڵگا پیشەسازییە ڕۆژئاواییەکانی وەک ئینگلتەرا و دانیمارکدا کە هێشتا توێکڵ پاشایەتیەکەیان فڕێ نەداوە، پەیوەندییەکە کە جیایە لە ڕۆڵی ڕواڵەتی.و تەشریفاتی بە سەپاندنی تێچوون و خەرجییە گەورەکان بەسەر باجدەراندا، دامەزراوەی ئەرستۆکراتی فەرمی کە لەلایەن بەشی پێشەنگ و پێشکەوتنخوازی هەمان کۆمەڵگاکانەوە ناڕەزایەتیی بەرامبەر دەکرێت، هیچ تایبەتمەندییەکی نییە.

بەڵام سەبارەت بە هەلومەرجی سیاسی ئێران و هەڵوێستی شازادە رەزا پەهلەوی، مەسەلەکە لەمەوە تاڵترە. ئەو بانگەشەی بەرگری لە ئازادی دەکات، بەڵام لە سەردەمی باوک و باپیریدا هیچ هەواڵێک لە ئازادی نەبووە. ئەگەرچی کۆماری ئیسلامی دیکتاتۆری تا ئاستی ژیانی تایبەتی خەڵک درێژ کردووەتەوە، بەڵام لە ڕوانگەی سیاسی و کۆمەڵایەتییەوە، ستەمکاری سەردەمی پەهلەوی لە دۆخی ئەمڕۆ کەمتر نەبووە. لە تیرۆری میرزادە عێشقی تا دەگاتە بڕینی زمانی فەرخی یەزدی تا قەدەغەکردنی هەموو حیزبەکان و چاپەمەنی ئازاد و دروست کردنی خنکاندنێک کە بە گۆڕستانی ئارایامیهری ناسرابوو، لە دۆسیەی بنەماڵەی پەهلەویدا تۆمار کراوە. کۆماری ئیسلامی تاوانی بێشوماری ئەنجام داوە، بەڵام تاوانێک بە هەر ڕادەیەک بێت تاوانە. تەنانەت لە ڕووی دووڕوویی و دڵ ڕەشییەوە، لێکچوونێکی گەورە لە نێوان نمایشی محەممەد ڕەزا شا و خامنەییدا هەیە. سووتاندن و تیرۆرکردنی زیندانیانی ئەوین لە شەستەکانی سەدەی ڕابردوودا، تیرۆری زیندانیانی سیاسی لە سەردەمی شا لە گردەکانی (ئەوین)مان بیردەخاتەوە. شەوی ٢٩ی فروردین ١٣٩٣ی هەتاوی(١٨ ئەپریل ١٩٧٥وەرگێڕ)، ٩ بەندکراوی سیاسی بەناوبانگ: بیژەن جەزنی، حەسەن زیا زەریفی، ئەحمەد جەلیلی ئەفشار، سەعید کەلانتاری، عەزیز سەرمەدی، محەممەد چۆپانزادە، عەباس سۆرکی، مستەفا جەوان خۆشدێل، سەید کازم زوڵانواری بە بیانوی گواستنەوەیان بۆ زیندانەکانی تر شەو لە گردەکانی ئەویندا تیرباران دەکران. تەنانەت تیرۆری زیندانیانی سیاسیش تەنیا تابەت نیە بە کۆماری ئیسلامی.

تا ئەو شوێنەی کە پەیوەندی بە ئازادییە سیاسییەکانەوە هەیە، رەزا پەهلەوی نەیتوانی تەنانەت ئەو دوو حیزبە دڵسۆزەی دەسەڵاتی پاشایەتی، حیزبی خەڵک و حیزبی ئێرانی نوێ تەحەمول بکات، هەڵیانوەشاندەوە و حیزبی دەستکردی رەستاخیزی خستە شوێنی ئەوان و ڕایگەیاند کە هەرکەسێک بێت ناڕازین لە ئێران جێبهێڵن! پێویستە نەوەی گەنج و نەوەی هەشتاکان کە ئەمڕۆ لە پێناو ئازادیدا چەقۆ لە ئاسمان دەدەن، لەم ڕاستیانە ئاگادار بکرێنەوە بۆ ئەوەی ئەم سووڕەی سەرکوتکردن و کوشتن دووبارە نەبێتەوە. بێگومان لەئاغا ڕەزا پەهلەوی چاوەڕوان ناکرێت ئەم ڕاستیانە لەگەڵ خەڵکدا بەشی بکات- ئەمە کاری هێزە چەپ و پێشکەوتنخواز و مۆدێرنەکانە- بەڵام لانی کەم چاوەڕوانی ئەوەیە کە لە نازناوی شازادە سەرمایەی سیاسی دروست نەکات . ناتوانیت بانگەشەی لایەنگری ئازادی بکەیت و لە دیکتاتۆری پێشوو کریدت بەدەست بهێنیت. نابێ گوناهی باوك له‌سه‌ر پێی كوڕه‌ بنووسرێت، به‌ڵكو ئه‌و كوڕه‌ی كه‌ شانازی له‌ باوكی ستەمكاره‌كه‌ی ده‌كات بۆته‌ به‌شداربووی ئه‌م مێژووه‌.

بێگومان کێشەی کاک پەهلەوی و لایەنگرانی ئەوەیە کە ئەگەر دەستبەرداری نازناوی شازادە بن، هەموو پەیوەندییەکی سیاسییان لەدەست دەچێت. هەموو شوناس و مێژوو و تۆماری سیاسی کاک ڕەزا پەهلەوی لێرەوە سەرچاوە دەگرێت، کە کوڕی باوکیەتی. ئەگەر ئەمە بەلایەکدا بهێڵیتەوە، چیتر ڕوون نییە کە جێگەی ئەو لە سیاسەتی ئێراندا چییە! کاک پەهلەوی ڕایگەیاندووە کە نایەوێت پاشا بێت و هیچ پۆستێکی حکومی هەبێت – ئەمە شتێکی ئەرێنییە کە ڕیالیزمی ئەو دەهێنێت. ئەو تێدەگات کە لە سەدەی بیست و یەکدا تەنانەت لە کۆمەڵگایەکدا کە بە دروشمی ژن ژیان  ئازادی دامەزرابوو، بە ئیدیعاکردنی پاشا، مەحاڵە لە سیاسەتدا جێگەیەکی هەبێت. هەر بۆیە لە پاشای داهاتووەوە بۆ باوکی میللەت و هێمای یەکڕیزی نەتەوەیی ڕۆیشتووە. بەڵام هێشتا هەڵگری نازناوی شازادەیە، چونکە دەست شۆردن لە نازناوی شازادە و مێژووی شاهانە کێشەیەکی جددیترە. بە وازهێنان لەم ناونیشانە، پێویستە واز لە تەواوی سیاسەتەکە بهێنرێت. تەنانەت پێگەی مەعنەویی باوکی میللەت و هێمای یەکڕیزی نەتەوەیی و ئەو مەدالیای هاوشێوەیانەی کە کاک پەهلەوی لەسەر سنگی دایناوە، پێویستی بە ئەزموون و چالاکی و تێکۆشان هەیە لەودیو پەیوەندی خوێنی لەگەڵ دیکتاتۆری پێشوودا، کە لە  پێشینە تۆمارکراوەکانیدا نادۆزرێتەوە. کاک پەهلەوی، ئەگەر لە واقیع بینیەکەیدا قوڵ و پەیگییر بێت، پێویستەدەست بەرداری  ڕۆڵی باوکی میللەتیش ببێت و هەموو سیاسەت ماچ بکات و دەستبەرداری بێت. پارادۆکسی شازادە ئەوەیە کە ئەم نازناوە تێکەڵ بە مێژووی سیاسیی ئەو بووە. ناتوانی درێژە بە یەکێکیان بدات و ئەوی تریان لەبیر بکات.

ئایا “شازادە” لەسەروی حیزبەکانە؟

بانگەشەی کاک پەهلەوی کە لەگەڵ هیچ جۆرە سیستمێکی حکومەتی نییە و تەنیا دەیەوێت ڕۆڵی یەکخستنەوە بگێڕێت، تەنیا خۆدەرخستةێکی سیاسییە. جگە لە نازناوی شازادە، کە بە ئارەزووی خۆی بە دامەزراوەی دەسەڵاتی پاشایەتیخوازەکانەوە دەبەستێتەوە، کە وەک ڕوون کراوەتەوە لە خۆیدا دامەزراوەیەکی کۆنەپەرستانەیە، شوێنکەوتووی سیستەمێکی بەها و فەلسەفە و جیهانبینی سیاسییە کە تەنیا بۆ ئیدیعاکردن نییە بێلایەنی سیاسی و هیچ بوارێک ناهێڵێتەوە بۆ ئەوەی گشتگیر بێت و لە دەرەوەی حیزبەکان بێت، بەڵام بە تەواوی پێچەوانەی ڕۆح و دروشمی ناوەندی و یەکگرتووی شۆڕشی ئێستایە، “ژن، ژیان ئازادی”. کاک پەهلەوی لە کۆنگرە رۆژنامەوانییەکەیدا دەڵێت کە لایەنگری “ژن،ژیان،ئازادی “ە بەڵام ناوەندی فەلسەفە و جیهانبینی سیاسی ئەو “کۆڕەش کەبیر و سنوری پرگە وهەرو یەکپارچەیی خاک”ە. ئەم بەها و هێمایانە نەک هەر پەیوەندییان بە “ژن، ژیان، ئازادییەوە” نییە بەڵکو بە تەواوی دژین. مێژووی “شانازی” دوو هەزار و پێنج سەد ساڵی ئێران پڕە لە پیاوسالاری و “شێری نێر”. تەنانەت پاشایەکی ژنیش لەم مێژووە شکۆمەندەدا نادۆزرێتەوە. تەنانەت لە مێژووی هاوچەرخدا باوکی ژنی بە ناقس عەقڵ دەزانی. ئەو خۆی زۆر چاک دەزانێت ئەگەر کچ بووایە ئەمڕۆ لەو شوێنەدا نەدەبوو!

ژیانی سەردەمیشاهەنشای باوکیشیان ئەوەندە بێ حورمەت بوو کە وێرانکردنی کوخەکاکانی دانیشتوانی قەراخ شارەکان  کلیلی شۆڕشی ١٩٧٩ بوو. هەروەها ئەرکی ئازادی لە سیستەمی پاشایەتیدا ڕوونە هەر وەک لە سەرەوە ڕوون کراوەتەوە.

خاڵی سەرەکی ئەوەیە کە بە درێژایی مێژووی پیاوسالاری شانشینی، مرۆڤایەتی و ئازادی بە پیرۆزی و تابۆی دژە ئینسانی خاک و سنووری پڕگەوهەر و ئیمپراتۆریەتی باوباپیران و ڕەگەزی ئاری لەژێر پێیاندا پلیشاوەتەوە  و ئەمڕۆش هەمان ئەمانە پیرۆزییە دژە مرۆییەکان و تابۆکان پایەکانی سیستەمی فیکری و جیهانبینی شازادە و شوێنکەوتووانین. شۆڕشی ئێستای ژنان ئه‌ركی مێژوویی هه‌یه‌ كه‌ نه‌ك ته‌نها له‌گه‌ڵ دیكتاتۆری ئیسلامی، به‌ڵكو له‌گه‌ڵ هه‌موو ئه‌و خاک پەرست و دۆگما و پیرۆزی و تابۆیە  نه‌ته‌وه‌یی-ئاینیانە یه‌كلایی بكاته‌وه‌ كه‌ له‌ ماوه‌ی سه‌د ساڵی ڕابردوودا دیكتاتۆری دوای دیكتاتۆرییان به‌سه‌ر كۆمه‌ڵگای ئێراندا سه‌پاندووه‌. بەڵام ئەمجارە هاواری ئازادی نەوەی هەشتاکان کە زیاتر لە مانگێکە شەقامەکانی داگیرکردووە، بە هیچ سیستەمێکی بەهای نەتەوەیی و ئایینی و نەتەوەیی و نیشتمانپەروەرانە وەڵام نادرێتەوە.

وەڵامی ڕوون و راستەوخۆ ئینسانیەت و بەها گشتگیرە ئینسانیەکانە. کەبناغەی یەکڕیزیی خەڵکە لە ئێران، و هاوسۆزی خەڵکی جیهانی لەگەڵ شۆڕشی ژنانە لە ئێران، بەهای ئینسانی گشتگیرە و هەر ئەوە!

لێرەشدا شازادە پەیوەندی بە بارودۆخی سیاسی ئێران و شۆڕشی ئێستاوە نییە. جیهانبینی و سیستەمی حکومی ئەو، بە نازناوی شازادە یان بەبێ ئیدیعای شازادە و بە ئیدیعای پاشایەتی یان بەبێ ئیدعای پاشایەتی، تەواو پێچەوانەی ئەو بەها و ئایدیاڵانەیە کە شۆڕشی ئێستای ئێران ئاڵاکەی بەرز کردووەتەوە.

حکومەتی ئینتقالی و دەستوور

کاک پەهلەوی باس لە قۆناغی ئینتقالی و حکومەتی کاتی و دەستوور دەکات. دەشڵێت، دەبێت ئەو هێزانەی حکومەتی کاتی پێکدەهێنن قبوڵ بکرێن و خەڵک جۆری حکومەتی داهاتوو هەڵبژێرێت. بێ گومان وایە، بەڵام جەختکردنەوە لەسەر ئەم پرسە هیچ شتێک ڕوون ناکاتەوە.

 یه‌که‌م ئه‌و خه‌ڵکه‌ی که‌ به‌ ده‌سه‌ڵاتی خۆیان کۆماری ئیسلامییان هێناوەتە خوارەوە، رێگا ناده‌ن هیچ کام له‌ هێزه‌ نه‌خوازراوه‌کانیان ته‌نانه‌ت به‌ شێوه‌یه‌کی کاتیش ده‌سه‌ڵات به‌ده‌ست بهێنن. هێزە متمانەپێکراوەکانی خەڵک ئەو حیزب و ڕێکخراو و دامەزراوەی خەبات و کەسایەتیانە دەبن کە مێژووی چالاکی و خەباتی درەوشاوەیان هەیە لە بزووتنەوەی کرێکاری، لە بزووتنەوەی ئازادیخوازی ژنان، لە بزووتنەوەی خوێندکاری، لە بزووتنەوەی دادگاییکردن و بزووتنەوە ناڕەزایەتییەکانی دیکەدا کە بەردەوام لە دژی کۆماری ئیسلامی بەردەوام بوون ئەو هێزانەی کە لە پێناو ئەو داخوازی و ئامانج و دروشمانەدا تێدەکۆشن کە شۆڕش باسی لێوە دەکات، لە کارنامەی  خۆیاندا دانابێت. هه‌روه‌ها پێگه‌کان و شێوازی کارکردنی هێز و که‌سایه‌تیه‌کان له‌ پێشهاته‌کانی ئه‌م شۆڕشه‌ی ئێستادا پێوه‌رێکی باش ده‌بێت بۆ جیاکردنه‌وه‌ی خراپ له‌ چاک. لە لایەکی دیکەوە شۆڕش هێڵێک لە چالاکوان و کەسایەتییە شۆڕشگێڕەکان دەهێنێتە مەیدان. هەموو ئەمانەش هێزی متمانەپێکراوی جەماوەری شۆڕشگێڕ دەبن. پێکهاتەی حکومەتی کاتی تا ڕادەیەکی زۆر لە ناخی ئەو شۆڕشەدا دیاری دەکرێت کە بووە هۆی ڕووخانی کۆماری ئیسلامی.

دووەم: مەسەلەکە لەسەر دەستنیشانکردنی دەسەڵاتی خەڵک نییە لە دیاریکردنی حکومەتی کاتیدا، بابەتی گرنگتر و چارەنوسسازتر جۆری حکومەت و پێکهاتە و ناوەڕۆکی ئەو حکومەتەیە کە بڕیارە دوای حکومەتی کاتی دەسەڵات بگرێتە دەست. بێگومان مرۆڤەکان دەبێ هەڵیبژێرن، بەڵام پرسیاری سەرەکی ئەوەیە چ لەڕووی ناوەڕۆکەوە و چ لەڕووی فۆرمەوە، دەبێ چ جۆرە حکومەتێک هەڵبژێرن کە بتوانێت ئایدیاڵ و ئامانجە مرۆییەکانی شۆڕش دابین بکات؟ وەک لە سەرەوە بینیمان جیهانبینی و سیستەمی بەهای شازادە لەم حاڵەتەشدا ڕوانگەیەکی ڕوون ناخاتە بەردەم خەڵک. ناکرێ بەڵێنی ڕابردوو وەک داهاتوو بدرێت بە کۆمەڵگایەک کە پەنجە لە ئاسمان دەدات. نەوەی هەشتاکان بە کۆماری ئیسلامیدا تێنەپەڕیوە بۆ گەڕانەوە بۆ “شانازیە”بووەکانی ٥٠ ساڵ لەمەوبەر و ٢٥٠٠ ساڵ لەمەوبەر.

لە رووی شێوەی حکومەتەوە وەک پرەنسیب “دەبێت خەڵک هەڵیبژێرێت” واتە بەشداری راستەوخۆ و مومارەسەی ئیرادەی خەڵک لە هەڵبژاردنی حکومەتی کاتی و داڕشتنی دەستووردا. هەروەها کەسانێک کە بە هێزی شۆڕشەکەیان توانیویانە کۆماری ئیسلامی بخەنە خوارەوە، دەسەڵات و ئەگەری بەشداریکردنی ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆیان لە بنیاتنانی داهاتوویاندا دەبێت. جەختکردنەوەم لەسەر بەشداریکردنی ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆیە. نابێت هیچ حیزب و هێزێک لە سەرەوە ئەرک بە خەڵک بسپێرن. کۆماری ئیسلامی کە بە پێچەوانەی بیروباوەڕ و پڕوپاگەندەی هێزە شاهانەیەکان، هۆکاری شێواندن و سەرکوتکردنی شۆڕشی ١٣٥٧ بوو نەک نوێنەری ئەو، بە هێرشکردنە سەر ئەو ڕێکخراوانەی کە لە ئەنجامی شۆڕشەوە هاتوون، واتە شوراکان و ڕاگەیاندنی “شوراکان بەتەواوی بسڕنەوە” و دواجار بە چەقۆ بەرزکردنەوە بەڕویی ئەو خەڵکەی کە ئارەزووی ئایدیالی ئازادی و هێنانەدی یەکسانی شۆڕشی ١٣٥٧یان دەکرد، توانی دەسەڵاتی دۆزەخی خۆی جێگیر بکات. نابێت ڕێگە بدرێت ئەم کارەساتە دووبارە بێتەوە. خەڵک حکومەتی سەرووی خۆیان و ئاغایان ناوێت بەسەریانەوە بێت. ئه‌مجاره‌ ئه‌و خه‌ڵکه‌ ڕێکخراوانه‌ی له‌ دژی کۆماری ئیسلامی ڕاپه‌ڕینان کرد، ده‌بێ ڕاسته‌وخۆ و ناڕاسته‌وخۆ له‌ دیاری کردنی حکومه‌تی کاتی و داڕشتنی ده‌ستوور و به‌ڕێوه‌بردنی کاروباره‌کانیان به‌شدار بن. ئەمە مانای ڕاستەقینەی ئازادییە کە کۆمەڵگا بەدوایدا دەگەڕێت. ناردنی خەڵکی چالاک و ڕێکخراو لە ناخی شۆڕشدا بۆ ماڵەوە دوای سەرکەوتن نوسخەی شکستی شۆڕشە. ئەم کارەساتە نابێت دووبارە بێتەوە. شۆڕشی ئێستا ئەركێكی لەسەر شانە، بۆ ئەوەی بەڕاستی كۆمەڵگا ئازاد بكات، دەبێت كۆتایی بە مێژووی هەر جۆرە حكومەتێك لە سەرووی خەڵكەوە بهێنێت و لە جێگەیدا حكومەت و سیستمێكی سیاسی بگۆڕێت كە لەسەر بنەمای ئۆرگانەكانی خەڵك پێكهاتووە لە ناخی شۆڕشدا.

لە ڕووی ناوەڕۆکەوە پێویستە جەماوەری خەڵک لە ئێستاوە ئاشنا بن بە سیاسەت و بۆچوون و ئامانج و بەرنامەی ئەو حیزب و هێزانەی کە دەیانەوێت لە حکوومەتی کاتی و داهاتووی ئێراندا ڕۆڵیان هەبێت. تا ئەو شوێنەی کە پەیوەندی بە ناوەڕۆکی سیاسەتەکانەوە هەیە، پێداگری لەسەر ئەوەی کە خەڵک هەڵیبژێرن، وەڵامی هیچ شتێک نییە. هەر دەمێنێتەوە لە هەڵبژاردنی پەرلەماندا، بۆ نموونە لە فەرەنسا، حیزب تەنیا ڕایدەگەیەنێت کە دەبێت خەڵک هەڵیبژێرن! ڕوونە کە مرۆڤەکان لەسەر بنەمای ئەو زانیارییانەی کە هەیانە لەسەر بەرنامە و ئامانج و مێژووی پارتە سیاسییەکان و چالاکانی سیاسی و کەسایەتی و دامەزراوە خەباتکارەکانی ناو بزووتنەوە کۆمەڵایەتییەکان هەڵیدەبژێرن و ئەرکی هەموو ئەو هێزانە و بەتایبەت حیزبەکانە، بۆ ئەوەی بە شەفافی و بە ڕوونی بەرنامە و ئامانجەکانیان ڕابگەیەنن.

ئامانج و سیاسەتی حیزبەکەمان لە بەرنامەی دنیایەکی باشتردا بە ڕوونی ڕوون کراوەتەوە. بەڵام پلان و ئامانجی شازادە و حزبە نزیکەکانی چین؟ سنووری پڕگەوهەر و مافی  مرۆڤی کورش و یەکپارچەیی خاکی زیاتر لە سیستەمێک لە شتە پیرۆزەکان و تابۆ و سنووردارکردنە بەرامبەر هەموو ئەو کەسانەی کە باوەڕیان بەم شتە پیرۆزانە نییە نەک بەرنامەیەک بۆ ئازادی و یەکسانی و رزگاری. تەنانەت حکومەتی عەلمانی دیموکرات کە لەسەر ئەم جۆرە پیرۆزی و بەهایانە دامەزراوە، توانای بەدیهێنانی ئامانجەکانی شۆڕشی ئێستای نییە.

کەمترین چاوەڕوانی لە حکومەتی کاتی و لەوەش گرنگتر دەستوور کە بڕیارە داهاتووی ئێران لە قاڵب بدات، ئەوەیە کە دژی هەموو هەڵاواردنێک بێت و گەرەنتی ئازادی و یەکسانی و خۆشگوزەرانی هەموو هاووڵاتیان بکات، بە مانا هەمەلایەنە  ئابووری، کۆمەڵایەتی و کولتووریەکەی ئەمانە ئامانجەکانن. بنەمای دەستووری حیزبەکەمان بەرنامەی دنیایەکی باشترە. حیزبی ئێمە بە هەموو هێزی خۆیەوە خەبات دەکات بۆ حکومەتێک و سیستەمێک کە هەر جۆرە هەڵاواردنێکی ڕەگەزی، نەتەوەیی، میللی، ئایینی، ئابووری و چینایەتی هەڵبوەشێنێتەوە و دوای کۆماری ئیسلامی کۆمەڵگایەکی ئینسانی و یەکسان و ئاوەدان لە ئێران دابمەزرێنێت.

ئێمە و پێم وایە هەموو خەڵکی ئێران چاوەڕێی ئەوە دەکەین کە هەموو پارتەکانی ئۆپۆزسیۆن لە حیزبە چەپەکانەوە تا هێزە کۆماریخواز و شاهانە و هتد بە ڕوونی پلان و ئامانجەکانیان ڕابگەیەنن تا خەڵک بتوانێت بە ئاگایانە و ئازادانە داهاتووی خۆی هەڵبژێرێت. باشترە شازادە نازناوی شازادە و مەدالیای یەکێتی نەتەوەیی وەلا بنێت و وەک هاوڵاتییەکی ئاسایی و چالاکی سیاسی بچێتە ناو چاڵەکەوە.

٢٩ی مانگی میهر ١٤٠١، ٢١ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٢