مبارزان کمونیست
سقوط اخوان المسلمین اعمال اراده مستقیم مردم نه کودتا
گفتگوی تلویزیون پرتو با جمال کمانگر
سقوط اخوان المسلمین اعمال اراده مستقیم مردم نه کودتا گفتگوی تلویزیون پرتو با جمال کمانگر پرتو: محمد مرسی را برداشته اند و بعضیها فکر میکنند که این کودتاست! نظر شما در این مورد چیست؟ جمال کمانگر: از نظر من” مرسی” برداشته نشد بلکه سقوط کرد. تعبیر درست این رویداد این است که بگوییم دولت اخوان المسلمین در مصر سقوط کرد. اینکه بعضیها میگویند کودتاست باید ببینیم این بعضیها چه کسانی هستند که میگویند این کودتا بوده است و چرا از نظر آنها این کودتاست؟ اگر ظاهر قضیه را نگاه کنید لابد ارتش دخالت کرده است واقعی است.اما کل وضعیت را بیان نمیکند. یک تعدادی که ترم کودتا را به کار میبرند کل اتفاقات را در نظر نمیگیرند. تعدادی از زاویه اینکه “قداست” دمکراسی نیابتی و “صندوق رای” محترم شمرده نشده است نگران هستند. کل جریانات “اخوانی” در ترکیه و منطقه از اینکه رئیس جمهور “قانونی” بزیر کشیده شده است ناراحت هستند. کل میدیای جمهوری اسلامی آنرا “کودتا علیه رئیس جمهور منتخب مصر ” مینامند. خود محمد مرسی هم در سخنرانی قبل از سقوطش چندصد بار کلمه” قانون” و “من قانونی هستم” را بکار برد. بحث سر” قانونی بودن ” رئیس جمهور و رای داده شده به وی نیست. بحث سر این است که مشروعیت نداشت. به این دلیل که ظرف یک سال اخیر دهها تظاهرات صدها هزار نفری علیه وی صورت گرفته است. سطحی ترین تصویر این است که از 30 ژوئن و 4 جولای به سقوط مرسی نگاه کنید. باید برگشت به اتقاقات مصر در ژانویه 2011 که نارضایتی مردم از وضعیت فلاکتبار اقتصادی ، معیشت ، بیکاری و احجافاتی که دیکتاتوری مبارک بیش از سه دهه بر جامعه مصر اعمال کرده بود به نقطه انفجار رسیده بود. بعد از اعتراضات در تونس که منجر به سرنگونی “بن علی” دیکتاتور تونس شد .” انقلاب همگانی” مصر در ژانویه 2011 با سقوط مبارک به نتیجه نرسیده بود. با انتخاب مرسی خواسته های مردم فیصله پیدا نکرده بود. کسانی که فکر میکنند دخالت ارتش کودتا بود فقط پایان بازی را میبنند و نیرویی که پشت سقوط اخوان المسلمین بود را نمیبنند. پرتو: یعنی شما میخواهید بگوید که ارتش در بطن اوضاع معینی این دخالت را کرده است؟ جمال کمانگر: باید کل رویدادها را پیوسته در نظر گرفت. 30 ژوئن سال گذشته مرسی ظاهرن از طریق انتخابات به عنوان رئیس جمهور مصر انتخاب میشود. گویا 51 درصد آراء را آورده است. بخش زیادی از مردم در آن انتخابات شرکت نکردند. محمد مرسی با رای حدود 25 تا 30 درصد مردم مصر انتخاب شده بود. یک سال فرصت داشت که به بخشی از خواسته های مردم انقلابی مصر جواب دهد. انقلاب همگانی مصر شعار اصلیش “نان، آزادی ، عدالت اجتماعی و کرامت انسانی” بود که سالها در دنیای عرب پایمال شده بود. این” آقا” در این یک سال فرصت داشت جواب این مطالبات را بدهد. نه تنها به این سمت نرفته است مضاف بر این وضعیت فلاکتباری که در آن جامعه وجود دارد. اقتصاد مصر در آستانه فروپاشی است. از طرف دیگر خرد خرد داشتند جامعه را اسلامیزه میکردند. اسلامیزه کردن جامعه مدرنی مثل مصر ، جامعه ای که به درجه زیادی صنعتی است. بدون مقاومت نخواهد بود. مصر در میان کشورهای عربی از یک طبقه کارگر متشکل در اتحادیه ها نه متحزب برخورداراست. بعد از ژانویه 2011 صدها تشکل صنفی کارگری و احزاب تشکیل شده است. اعتراضات کارگری در مصر تاریخ طولانی دارد. در این دو سال و نیم صدها اعتراض کارگری در جریان بوده است. اگر اینها را در کنار حنبش جوانانی که به اسم “تمرد یا شورش” که هسته اصلی جوانان 6 آپریل بودند بگذارید که ظرف دو-سه ماه جنبش “تمرد” را راه انداختند و 22 میلیون امضاء از مردم جمع کردند که خواهان برکناری مرسی و انتخابات زودرس و تغییر قانون اساسی که بشدت اسلامیزه است بودند. 30 ژوئن 17 میلیون نفر به خیابانهای شهرهای مختلف مصرسرازیر میشوند و خواهان سرنگونی دولت اخوان المسلمین و مرسی هستند . بعضی آمارها میگویند که 33 میلیون نفر در 30 ژوئن به خیابان ریخته اند. بزرگترین اعتراض تاریخ بشری در مصر صورت گرفته است. 24 ساعت به مرسی مهلت میدهند که از قدرت کنار برود و گرنه وارد فاز جدیدی از اعتراضات خواهند شد. دفاتر اخوان المسلمین در سراسر مصر تسخیر و به آتش کشیده شدند. ارتش نظاره گر این وضعیت است و پایان ماجرا را میبیند! نیروی که به میدان آمده است شوخی نیست. نیرویی که مبارک را سرنگون کرد 4-5میلیون نفر بودند این نیروی بالای 17 میلیون نفر است و کل قاهره در تب و تاب بود و دخالت ارتش در وهله اول برای حفظ منفعت خودش است. برای حفظ موقعیتی که از لحاظ اقتصادی دارد. قبل از دخالت ارتش مردم حکم سقوط اخوان المسلمین و مرسی را داده بودند. دفاتر اخوان المسلمین را حتی درشهر ” اسماعیله” که محل تولد جریان اخوان المسلمین است را به آتش کشیده بودند در اسکندریه، قاهره ، پورت سعید و شهرهای دیگر هم اتش زدند. مردم هشدار داده بودند که میروند و مرسی را از درون کاخ ریاست جمهوری بیرون میکشند. ارتش برای کنترل کردن و حفظ منفعتی که داشت دخالت کرد و ظاهرن با خواسته های مردم در هم آمیخته است. این اقدام ارتش از اقبال عمومی برخوردار بود. پرتو: بعضی ها فکر میکنند که چون محمد مرسی در نتیجه یک انتخابات و قانونی سر کار آمده است میبایست دوره اش را تمام کند . نظر شما در این مورد چی هست؟ جمال کمانگر: تحولات انقلابی در مصر خیلی پیچیده است. جنبشهای اجتماعی در گیر در تحولات انقلابی مصر بعد از سقوط مبارک به خانه اشان نرفته اند. درست است کل بورژوازی و هیئت حاکمه در سطح محلی و جهانی تلاش کردند یک سناریویی را بچینند که مردم انقلابی مصر را در مقابل وضعیتی قرار دهند که به کمترین دست آورد رضایت دهند. نه حزب متشکل و رادیکال و نه رهبری که مورد قبول همه باشد بعد از سقوط مبارک در مصر وجود نداشت. برای مردم انقلابی مصر ” قداست ” صندوق رای از بین رفته است. اینکه شما چهارسال باید منتظر باشید تا فلان دولت یا مرسی یا کسی دیگری کارش را بکند. از بین رفته است. در دوره انقلابی مردم چهار سال صبر نمیکنند. به نظر من مسئله قدرت سیاسی در مصر کماکان باز است و تثبیت نشده است. و دلیل اینکه بورژازی جهانی و داخلی میگویند که شما وارد پروسه انتخابات به اصطلاح” دمکراتیک” شده اید و باید قواعد بازی را رعایت و به آن تمکین میکردید! ترس شان از اعمال اراده مستقیم مردم است. رای دهندگان میگویند ما یک سال به شما اعتماد کردیم که کاری را انجام بدهید اما وضعیت به مراتب بدتر شده است. قرار بود برای ما کار ایجاد کنید! تورم را کنترل کنید! وضعیت معیشت را سرو سامان دهید. بیکاری بالای 20 درصد است میان جوانان زیر 30 سال 56 درصد است. کل اقتصاد مصر در حال فروپاشی است. در نتیجه ما از شما سلب اعتماد میکنیم و باید سرنگون شوید. اول به زبان خوش اینها را گفتند از اریکه قدرت پایین بیاید! انتخابات زودرس اعلام کنید . قانون اساسی را معلق کنید. مردم مصر به اسلامیزه کردن جامعه تمکین نکردند. پرتو: این روند بعد از خلع مسئولیت از مرسی که در نتیجه اوضاعی بود که مردم وسیعن به خیابان آمده بودند و قدرت مرسی را به مصاف طلبیدند. اما بحث بر سر این است که جمعی که سکان قدرت را بدست گرفته اند از کجا نشات گرفته است. آیا نمایندگی مردم مصر را میکنند؟ نمایندگی بخشی از طبقه کارگر را میکنند؟ این روند اساسن به کجا منجر میشود؟ جمال کمانگر: به نظر من این پایان یک فصل از انقلاب همگانی در مصر است. و بیشتر از این رادیکالیزه و قطبی تر خواهد شد. یک دوره انقلابی است. هر حکومتی که سر کار بیاید باید جواب مطالبات مردم را بدهد. فعلن 6 ماه وقت گذاشته اند که قانون اساسی را بازنویسی کنند. انتخابات را برگزار کنند. بوی گند قانون اساسی دست پخت اخوان المسلمین در آمده بود. برای جامعه مصر که به درجه زیادی سکولاریسم در روابط و فرهنگ مردم وجود دارد قابل قبول نبود. مصر طبقه کارگر وسیعی دارد. وقتی مردم میبینند جریان اخوان المسلمین به جای اینکه جواب معضلات مردم را بدهد مشغول اسلامیزه کردن جامعه بود. دولت اخوان المسلمین از دل تحولات انقلابی مصر در آمده بود. دولت تحول انقلابی در مصر بود. باید سریعن به مطابات مردم جواب میداد. ولی این کار نشده است. سران اخوان المسلمین از سرمایه داران بزرگ مصر هستند برای نمونه “خیرات شاطر” مرد شماره دو اخوانیها ، میلیاردر است. خود مرسی و سایر سران اخوان المسلمین هر چند در دوره مبارک مدتی در زندان بودند از سرمایه داران بزرگ مصر هستند. اینکه آیا مردم به خانه هایشان بر میگردند؟ به نظر من مردم تمکین نخواهند کرد. در این شش ماه که” دولت موقت” کار میکند باید قانون اساسی را اصلاح و دوباره به رفراندوم بگذارند. به معضلات اقتصادی مردم رسیدگی کنند. اگر مردم به خواسته هایشان نرسند دوباره به خیابان می آیند. جنبشهای اجتماعی مختلفی در این تحول انقلابی درگیر هستند. هر جنبشی تلاش میکند مهر خود را بر آن بزنند. معلوم است که بورژوازی نمیخواهد وضعیت بیشتر از این به هم بخورد. هیئت حاکمه مصر از جمله ارتش نیمخواهد وضع به هم بخورد. ارتش بخش زیادی از اقتصاد مصر را در اختیار دارد. از صنایع نفت و گاز تا کانال سوئز و صنعت توریسم و بخشهای دیگر سهیم است. تلاش میکنند وضعیت را کنترل کنند. در 2 سال و نیم گذشته یک بخش از اعتراض مردم علیه ارتش بود. مردم ارتش را میشناسند. مردم جانانه یک سال علیه ارتش جنگیده بودند . ارتش دوازده هزار نفراز انقلابیون مصر را به زندان انداخته بود. و” آزمایش باکره گی” که خیلی سخیف بود علیه زنان مبارز در زندان انجام داده بود. در این مدت اخوانیها و مرسی در کنار همین ارتش بودند و کشتار معترضین را نه تنها محکوم نکردند بلکه از برخورد پلیس سرکوبگر دفاع کردند. ممکن است رفرمهایی به مردم بدهند. ممکن است به یک بخشی از خواسته های مردم تمکین کنند. درست است که تعدادی از سران اخوان در زندادن هستند و اموال 14 نفر از آنها را توقیف کرده اند. اما گفتگو با آنها برای شریک کردنشان در قدرت در جریان است. تظاهرات های گسترده موافقین و مخالفین مرسی کماکان ادامه دارد. روزهای یکشنبه و دوشنبه 14 و 15 جولای در ترکیه “کنفرانس جهانی اخوان المسلمین ” به رهبری اردوغان برگزار شده است . موضوع کنفرانس این بوده که چگونه به تحولات مصر برخورد کنند. بحث این است که آیا این وضعیت را به طرف جنگ داخلی ببرند یا نه؟ درست است که جریان اسلام سیاسی در مصر شکست سختی خور ده است. ولی به معنی این نیست که میدان را خالی میکنند! اخوان المسلمین میدان را خالی نمیکنند بعد از سقوط مبارک یکسال تجربه قدرت سیاسی را داشته اند. اخوان المسلمین در طی سالهای متمادی پول مفت شیخ نشینان حاشیه خلیج فارس و ترکیه را میگرفتند. طبق آخرین آمار بیش از 40 درصد جمعیت 84 میلیونی آن کشور با روزی دو دلار آمریکا زندگی میکنند. وقتی وضعیت اقتصادی مردم این طور است. تورم بالای 30 درصد است. معلوم است اخوانیها پول دارند و میتوانند حمایت مردم را با آن بخرند. در مصری که 72 درصد سواد خواندن و نوشتن دارند. معلوم است یک جمعیت میلیونی بالقوه میتواند حامی آنها باشند. تلاش میکنند که دوباره خود را سازمان بدهند. هر چند ضربه سختی از مردم خورده اند. سیاستهایشان هم محکوم به شکست بوده است. تمایلات رادیکال در مصر بیشتر نهادینه میشود. جنبش زنان در مصر یک جنبش قوی است. در این دوره توانسته است بیشتر روی پای خود بیاستد. جنبش طبقه کارگر هم به همین صورت توانسته است انواع اتحادیه و سازمانهای رادیکال کارگری تاسیس کنند.. جنبش جوانان هم به همین صورت. این جدال فقط با اخوان المسلمین به عنوان یک جریان ضد انقلاب بورژوا-اسلامی نیست بلکه با جنبشهای دیگر هم در جریان است. جنبش طبقه کارگر و کمونیستها باید به نقش مستقل و رادیکال خود در دل این تحولات پافشاری کنند. توهم زادیی از این جنبش “همه باهم” و اینکه ارتش دوست مردم نیست و بخشی از هیئت حاکمه بورژوازی مصر است. را به خودآگاهی توده وسیع کارگران تبدیل کنند. تحولات مصر به هر سمت و سویی برود بلاواسطه بر وضعیت فرهنگی ، اقتصادی و سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا تاثیر خواهد گذاشت. شعار اصلی این انقلاب همگانی در مصر “نان، آزادی ، عدالت اجتماعی و کرامت انسانی” است تا این مطالبات جواب نگیرد.جدال کماکان ادامه خواهد داشت. ****** مصاحبه تلویزیون پرتو در تاریخ 17جولای توسط سعید آرمان اجراو پخش شد.
