معرفی کتاب “مبانی کمونیسم کارگری” به زبان کردی
گفتگو با حمه غفورفعال کمونیسم کارگری در کردستان عراق
کمونیست هفتگی: پس از قریب به سه سال تلاش بی وقفه، در مناسبت روز حکمت امسال، توانستید، پنج اثر عمده منصور حکمت را از فارسی به کردی ترجمه کرده و در کتابی زیبا و وزین منتشر کنید. انگیزه شما در انتخاب و انجام این اقدام سیاسی چه بود؟
حمه غفور: پیش از هر چیز از کمونیست هفتگی تشکر می کنم که به این کار من و انتشار کتاب اهمیت داده و نیز از فرصتی که برای این گفتگو فراهم کرده اید تا پرتوی بر این اقدام مهم سیاسی بیندازیم، ممنونم. در پاسخ به پرسش شما لازم است صراحتاً بگویم: به هر طریق ممکن تلاش کرده ام تجربه سیاسی خود را با آثار و فعالیتهای سیاسی و کمونیستی منصور حکمت در ایران و در کانون تجارب سیاسی انقلاب ۵۷ ایران و تحولات بعدی آن از جمله نقد جنبش چپ موجود در آن دوران و روند شکل گیری حزب کمونیست ایران و متعاقباً حزب کمونیست کارگری ایران و بطور کلی نقش بی بدیل منصور حکمت در رهبری کارگری- کمونیستی و احیای کمونیسم مارکس و مانیفست کمونیست در دو دهه پایانی قرن بیستم گره زده و به طریقی آن را مورد توجه قرار دهم. در واقع من به عنوان جوان شورشی و ناراضی به وضع موجود و بعدتر به عنوان انسانی چپ و پیگیر تحولات انقلابی، با هر شناختی که در آن دوران از تحولات انقلابی داشتم، و به عنوان عضوی از یک سازمان چپ خود را تحت تأثیر جنبش کمونیستی و مارکسیسم انقلابی جامعه ایران یافتم. بعدها برای ما روشن شد که منصور حکمت رهبر، متفکر و معمار این جنبش ارتدکسی بوده که برای نقد مکاتب و فرقه های انحرافی کمونیسم موجود آن دوران، از قبیل کمونیسم روسی، چینی ، آلبانی، یورو کمونیسم ، پوپولیسم و … آستین بالا زده بود. همزمان با مطرح شدن مسأله پروستریکا و متعاقباً سقوط “کمونیسم روسی” و فروریختن دیوار برلین، در عراق رژیم بعث به رهبری صدام حسین کویت را اشغال کرد و جهان را با بحرانی جدید روبرو کرد. امپریالیسم آمریکا به عنوان قطب به ظاهر فاتح جنگ سرد، در خلیج فارس شروع به اقدام نظامی نمود و مباحث کمونیسم کارگری از سوی رهبر این جنبش یعنی منصور حکمت با شفافیت بیشتری بروز کرد تا اینکه منجر به شکل گیری فراکسیون کمونیسم کارگری در حزب کمونیست ایران شد. به عنوان یک کمونیست نه فقط خود را تحت تأثیر کمونیسم حکمت بلکه عمیقاً خود را شریک در این دیدگاه و نقد کمونیستی علیه دنیای سرمایه داری معاصر یافتم و به عنوان عنصر فعال این جنبش مبارزه را ادامه دادم. خلاصه اینکه از همان دوران کمونیسم منصور حکمت مشعل راهم بوده و در عرصه پراتیک نیز التزام به کمونیسم کارگری و مبارزه طبقه کارگر نزد من قطعی شد. این تاریخچه و مسائل مشوق من شدند تا پنج اثر عمده و حیاتی منصور حکمت را به کردی ترجمه کرده و در کتابی ارزشمند منتشر کنم. این مجموعه به طرز شفاف و روان کمونیسم کارگری و طبقه کارگر را از خلاء بی افقی و بی نظری رها کرده و راه درست را به ما نشان می دهد. بیشتر تلاش نموده ام تا این پنج اثر را که می توان هسته کمونیسم کارگری نامید به زبانی شیوا در دسترس طبقه کارگر کردستان، رهبران و فعالین کمونیست و آزادیخواهان قرار دهم. به عبارتی کار من “ ترجمه برای ترجمه” نبوده، بلکه یک پروژه سیاسی است و به عنوان یک وظیفه سیاسی در نظر گرفته و به عمل در آورده ام.
کمونیست هفتگی: در میان کوهی از آثار و ادبیات مکتوب نظری، فکری و سیاسی منصور حکمت چرا این پنج اثر را انتخاب نمودید؟
حمه غفور: در واقع من به عنوان کمونیست کارگری پیوسته تلاش کرده ام تا سطح درک و فهم خود در نقد انقلابی کمونیسم کارگری از جامعه سرمایه داری و نظام کار مزدی را ارتقا دهم تا منجر به سبک زندگی و اتخاذ سیاستی اصولی برای بنیاد نهادن تحول انقلابی در خدمت آزادی، برابری و رفاه شود و به عنوان تنها انتخاب سیاسی در دست گرفته و چون همفکر نزدیک و اصلی منصور حکمت بتوانم نقشی اساسی در تدارک و ترفیع پراتیک اجتماعی و انقلابی با هدف استقرار سوسیالیسم ایفا کنم. در همین راستا بی وقفه مباحث و آثار حکمت را نه فقط به عنوان یک مرجع بلکه به عنوان منبع مارکسیسم معاصر و کمونیسم کارگری هزاره سوم مطالعه نموده و در نظر گرفته ام . بر همین اساس متوجه شدم که حزب حکمتیست تصمیم گرفته است این پنج اثر را در یک مجلد چاپ و منتشر کند. با مشاهده جلد کتاب به نظرم آمد که من نیز به زبان کردی ترجمه و منتشر نمایم. چرا که به نظر من به عنوان یک فعال کمونیست کارگری، طبقه کارگر کردستان و جنبش کمونیسم کارگری دچار یک خلأ بوده که این آثار را به زبان کردی در دسترس ندارد. امیدوارم با ترجمه این آثار سهمی در پر کردن این خلأ داشته باشم. مجموع آثار مکتوب و شفاهی و تزهای سیاسی منصور حکمت به عنوان یک منبع فکری- سیاسی هم فی نفسه کامل است و هم کمونیسم مارکس و انگلس و لنین را احیا نموده است. این پدیده فی نفسه جنبشی سیاسی و انترناسیونالیستی است و به هیچ عنوان خود را در محدوده ای جغرافیایی محدود نمی کند. اما از آنجا که شخص منصور حکمت این پنج اثر را در چند مناسبت و از جمله در سه سمینار تحت عنوان “ مبانی کمونیسم کارگری “ ارائه داده است و من نیز در یک کتاب مدون نموده ام، از نظر من ترجمه این آثار به زبان کردی و انتشار آن در یک مجلد وزین و در دسترس قرار دادن کاری کمونیستی و وظیفه ای حیاتی است و من این وظیفه را ادا کرده ام.
کمونیست هفتگی: کمونیسم کارگری یا کمونیسم حکمت محصول قریب به یکربع قرن مبارزه و فعالیت منصور حکمت در عرصه های مختلف مبارزه طبقاتی و مبارزه سیاسی- فکری و انتقادی است. کمونیسم حکمت ورژن و روایت و پراتیک معاصر کمونیسم کارگری است. آیا در برنامه و دستور کار خود قرار داده اید تا در میان انبوهی از ادبیات سیاسی، فکری و انتقادی کمونیسم معاصر حکمت، آثار دیگری را به کردی ترجمه نمایید؟
حمه غفور: دوست دارم در این رابطه نقطه تأکیدی بگذارم: کارمن ترجمه برای ترجمه نیست! هدف من سیاسی است و ترجمه آثار حکمت را یک وظیفه سیاسی و انقلابی می بینم. انگیزه من در این امر نیز همین بوده است. بدون تردید در آینده نیز این امر را وظیفه سیاسی و اخلاقی خود می دانم و در ترجمه آثار فکری و تئوریک و دیدگاه کمونیسم کارگری کوتاهی نخواهم کرد. همچنین نقش برجسته منصور حکمت در احیای کمونیسم کارگری را باید با ترجمه آثارش نمایان کرد. از طریق ترجمه آثار حکمت می توان تجارب غنی و ارزشمند کمونیسم کارگری به رهبری حکمت را به کردستان یا هر جامعه دیگری منتقل کرد. فکر می کنم از این طریق می توان کمونیسم کارگری حکمت را مستقیماً در دسترس طبقه کارگر کردستان، کمونیست ها و فعالین یک دنیای بهتر گذاشت تا در مبارزه خویش علیه ستم و بیداد به طور عام و مبارزه علیه سرمایه داری بطور اخصّ خود را مسلح کرده و در اختیار داشته باشند.
کمونیست هفتگی: هدف اصلی شما به عنوان فعال کمونیسم کارگری و مترجم کمونیست در این پروژه سیاسی چیست؟ آیا خواسته اید از این طریق یکی از کتب منصور حکمت را به “کتابخانه کردی” اضافه کرده باشید یا غیر از این است؟
حمه غفور: اهداف اصلی من در انجام این پروژه مهم سیاسی عبارت اند از : ایجاد و در دسترس قرار دادن دستگاه نقد کمونیستی و انقلابی در مقابل نظام سرمایه داری، سیاست و دولت بورژوایی معاصر است؛ هدف من تسلیح طبقه کارگر کردستان با تئوری و ابزار پراتیک انقلابی- اجتماعی به منظور تغییر رادیکال و انقلابی است؛ هدف من در ترجمه این پنج اثر و بعدها در هر ترجمه از حکمت این است که کمونیسم کارگری به عنوان آلترناتیو سیاسی و مهم معاصر به عنوان آلترناتیو سوسیالیستی و کارگری در معرض انتخاب طبقه کارگر و در کل جامعه کردستان باشد تا بتواند در تحولات مهم آتی مورد انتخاب قرار گیرد و از طریق آن سرنوشت خود را در دست گیرند و همراه با رهایی خویش از زنجیرهای سرمایه داری، کل جامعه را از دست طبقه بورژوا، سرمایه داران و عوامل آن نظام رها کنند.
کمونیست هفتگی: در سفر اخیرتان به کردستان عراق کتاب مبانی کمونیسم کارگری به ترجمه خودتان را چاپ و منتشر کرده اید و نیز همین اثر را به زبان فارسی چاپ و منتشر کرده اید. برای علاقه مندان این آثار از چه طریقی می توانند آنها را تهیه کنند؟
حمه غفور: نسخه کردی مبانی کمونیسم کارگری در کتابفروشیهای مراکز استان های اربیل، سلیمانیه و دهوک قابل دسترس است. به منظور تحقیق و مطالعه در کتابخانه های عمومی این شهرها و نیز در بسیاری از دانشکده ها و مراکز عالی در دسترس است. به علاوه در کتابفروشیهای زیر می توان آن را تهیه کرد: در سلیمانیه: مرکز فرهنگی جمال عرفان، مرکز اندیشه، مرکز فرهنگی غزلنووس، مرکز روند و کتابخانه مرکزی سلیمانیه. ناگفته نماند نسخه فارسی آن هم در این مکانهای مورد اشاره در شهر سلیمانیه در دسترس است. به علاوه نسخه کردی در کتابخانه هه ژار موکریانی در شهر حلبچه؛ کتابخانه سولاف اربیل؛ کتابخانه ظاهر در مرکز دیالوگ کرکوک و در شهرهای رانیه، دربندیخان، که لار و سایر مناطق استان سلیمانیه یافت می شود. به علاوه در مرکز رادیو پیشه نگ و پارک عمومی شهر سلیمانیه نیز می توان آن را تهیه کرد.
کمونیست هفتگی: به منظور معرفی این کتاب در شهرهای کرکوک و سلیمانیه دو مراسم شایسته برگزار کرده ای که تعداد قابل توجهی از آزادیخواهان و هواداران کمونیسم کارگری در آن شرکت داشته اند.در همین مراسم ترجمه اثر را با امضای خودتان به مشتاقان کتاب اهدا کرده اید. هدف از انجام این مناسبت ها چیست؟ فراخوان شما به عنوان مترجم کردی و گرد آورنده این آثار از منصور حکمت به طبقه کارگر کردستان، کمونیست ها و آزادیخواهان و جامعه کردستان به طور کلی چیست؟
حمه غفور: طبق روال معمول یک اثر جدید را می توان از طریق مراسم معرفی کرد و خبر انتشار آن را به اطلاع عموم رساند. هدف من هم در مجموع در همین راستا بود. اما دلیل دیگر من، همانگونه که این اثر منعکس کننده ماهیت جنبشی سیاسی- اجتماعی معین است که از ایران شروع شده، اما خصلت محلی نداشته و بیشتر خصلتی انترناسیونالیستی دارد و تلاش می کند پاسخگوی مسائل و تأمین کننده نیازهای فکری جنبش کمونیسم کارگری جهانی باشد، من هم تلاش کرده ام این حقیقت را به افکار عمومی کردستان پیوند زنم. از دیدگاه این کتاب آینده قطعی نیست و تحولات از کانال جبرگرایی و روند “ طبیعی” جامعه پیش نمی رود بلکه به پراتیک اجتماعی طبقه معین اجتماعی- یعنی طبقه کارگر کردستان به مثابه گردانی از ارتش جهانی کار – گره خورده است تا در مقابل اردوی بورژوایی قدعلم کرده است و مبارزه خود را بطور پیوسته گاه آشکار و گاه پنهان به منظور بهبود و تغییر در جامعه خواه از طریق رفرم و اساسا از طریق انقلاب ادامه می دهند. این طبقه تلاش می کند قدرت حاکمه را تکان دهد و آن را بر اندازد و خود حکومت را به دست گیرد و برنامه خویش- برنامه یک دنیای بهتر- را در جامعه جاری کند. ویژگی مراسم معرفی کتاب برای من این بود تا این حقیقت روشن را در این جامعه اعلام کنم. می خواستم به جامعه کردستان بگویم، این نظریه و متد سیاسی می تواند کانون تحولات انقلابی و بنیادین باشد. در لابلای اوراق این اثر از منصور حکمت چنین متدی بدست آمده و شیوه به پراتیک در آوردن و مکانیسم های تحولات اجتماعی را نشان داده است.
فراخوان من به همین مناسبت به طبقه کارگر کردستان، کمونیستها، جنبش کمونیسم کارگری و آزادیخواهان این است، به چشم هر کتاب معمولی دیگری این کتاب را نگاه نکنند. تلاش کنند آن را بدست آورده و مطالعه کنند. تلاش کنند این اثر را درک نموده و به این ترند سیاسی و اجتماعی، این ترند رادیکال نقد عملی از بنیان‌های جامعه کنونی روی بیاورند تا جامعه ای بهتر و شایسته انسان امروزی بنیاد نهند. تلاش کنند همراه افق و دیدگاه امروز و فردا شوند. فراخوان من این است که این کتاب را مبنای سیاست خود قرار دهند و به عنوان کانون تحولات انقلابی آن را پذیرفته؛ انتخاب کرده و پرچم آن را همه جا بر افرازند.
***
