منشاء و جامعه شناسی تاریخی خانواده
جلال،ش
کتاب جامعه شناسی تاریخی خانواده مارتین سالن ترجمه حمید الیاسی
تعریف سازمان ملل درسال 1944از خانواده:خانواده به گروه دو یا چنداطلاق میشود که باهم زندگی میکنند و درآمد مشترک برای غذا ودیگر ضروریات زندگی دارند وازطریق خون،فرزند خواندگی یا ازدواج باهم نسبت دارند.
سرآمدان پژوهش های تاریخی.باکلوفن،مورگان،مک لنان،اسپیناس،انگلس، مارکس،…
تاریخ خانواده ازسال 1861با کتاب حق مادری از با کوفن آغاز شد.شامل احکام ۱.اختلالات جنسی ۲.اصل و نسبت بنا به حق مادری ۳.دوره زن سالاری ۴.گذار به تک همسری
تحول از هتاریسم به تک همسری وازحق همسری وازحق مادری به حق مادری به حق پدری درمیان یونانینان و در نتیجه عقاید مذهبی وپیدایش خدایان جدید وبینش جدید روی داد و دومی جای اولی را گرفت.
مک لنان(بنیان گذار تاریخ خانواده )1865 دوگروه را معرفی میکند
۱.برون همسر، مردان.زنان خودوزنان شوهران خودرا از خارج ازگروه انتخاب میکنند.
۲.درون همسر.مردان یک گروه معین مجبورند که زنان خود رافقط از درون گروه انتخاب کنند.
سه نوع ازدواج. ۱.چند همسری ۲.چند شوهری۳.تک همسری وجود دارد.
لویس مورگان، پدر انسان شناسی، هر مرحله از زندگی تاریخی بشر بایک اختراع فنی آغاز شده است وبا توسعه دردین،خانواده، وسازمان های سیاسی و نظام مالکیت همراه بوده است وی ازدو نظریه تحول داروین (زیست شناسی )،
ارزش افزوده مارکس(اقتصاد سیاسی )
برای طرح تاریخی خانواده استفاد کرد.
تیره،جق مادری ،ستون قائمی شد که کل علم برمحور آن می چرخد وتیره پدری از تکامل شکل بدوی آن به وجود آمد.
(سه مرحله تحویل حیات از نظر مورگان )
۱.توحش، ۲.بربریت. ۳.تمدن
هر دوره براساس پیشرفت درتولید و وسایل معاش به مراحل پایینی، میانی،بالایی تقسیم شده است، توحش دوره کودکی بشر است از میوه و دانه گیاه. مرحله میانی. کشف آتش و ابزار های صیقل نیافته. مرحله بالایی یادگیری شکار و ابزارهای پیچیدهتر
۲.بربریت. دوره پایین سفالگری، دام پروری وکشت گیاه. دوره میانی کشت با آبیاری واستفاده از خشت. مرحله بالایی ذوب وتصفیه سنگ آهن، اختراع نوشتار والفبا و…….رسیدن به مرحله تمدن
خانواده..مورگان معتقد است خانواده یک اصل فعال است، ایستا نیست وازشرایط پایین تربه بالاتر ارتقاء مییابد ولی سیستم هم خونی منفعل است.
اسپانس(جوامع حیوانی ۱۸۷۷،).درمیان پستانداران، ارتباط قطعی بین زوجه که ازتکامل تفکر و شکل رابطه جنسی باشد وجود ندارد وگله عالیترین گروه اجتماعی قابل مشاهده در میان حیوانات است ازخانواده تشکیل شده ولی بین خانواده وگله تناقض وجود دارد وبا نسبت معکوس در حال تکامل اند.
برای گذار وتحول ازمرحله حیوانیت یک عامل ضروری است، جایگزینی نیروی ناکافی دفاع توسط نیروی متحد وکوشش مشترک گله
شرایط اولیه روابط جنسی مختلط شامل دوره های ذ یل است،
۱.خانواده همخون ۲.خانواده پانالوا یی۳.خانواده یارگیر. ۴.خانواده تک همسری
خانواده همخون .اولین مرحله خانواده است و همه خواهر و برادر وشوهر وزنان یکدیگر ند.
خانواده پانالوایی(همراه شریک)محروم کردن والدین و فرزندان از روابط جنسی ومحروم کردن برادر و خواهر از روابط. شکل خانواده کلاسیک در این دوره است عالیترین مرحله تکامل خانواده همخون است که براساس انتخاب طبیعی صورت گرفته است.
۳.خانواده یارگیر. ویژه دوره بربریت است یک مرد با یک زن زندگی میکنند درحین چند همسری که بنیان مادی تفوق وبرتری زن است.
فدیه..زن به واسطه آن آزادی خویش رااز جماعت شوهران کهن باز میخرد وحق خود راتنها با یک مرد به دست میآورد وتسلیم محدود یا به تسلیم واحد میرسد.
۴.تک همسری..متکی بر برتری وتفوق مرد است باهدف تولید مثل ووارث ارثیه به عنوان یک وظیفه نسبت به خدایان، حداقل وظایف زناشویی و اولین شکل خانواده نه بر اساس شرایط طبیعی بلکه شرایط اقتصادی است.یعنی غلبه مالکیت خصوصی بر مالکیت اشتراکی اولیه.
مارکس وانگلس. اولین تقسیم کار بین زن ومرد به خاطر تولید مثل است وهر پیشرفت تاریخی بایک پسرفت نسبی همراه بوده، است و ازدواج بنا به ملاحظات اقتصادی ومیزان دارایی ارزش گذاری میشود.
منابع :کتاب منشاء خانواده مالکیت خصوصی ودولت فریدریش انگلس
ترجمه خسرو پارسا
منبع: شماره ٨٥ نشریه سوسیالیسم امروز
١٣ بهمن ١٣٩٧
٢ فوریه ٢٠١٩