مبارزان کمونیست
در معرفی جنبش کارگری چین
همبستگی قدرت است (٥)
ناصر اصغری
اعتصاب در كارخانه سیتی زن: اعتراضی بسیار مدرن
اوایل ماه ژوئن ٢٠١١، حدود ٢٠٠٠ تن از كارگران كارخانه ساعت سازی سیتی زن در دانگون اعتصابی دو هفته ای را شروع كردند. اعتراض كارگران بر سر توهین به كارگران، یا موقعیت بد شرایط كار و یا حتی برای صرفا افزایش دستمزد نبود. دو مطالبه مهم این كارگران تغییر شیفتهای كاری كه به پرداخت اضافه كاری آنها ربط مستقیم داشت، و لغو ١٠ دقیقه جلسه صبح قبل از كار، كه بدون دستمزد كارگران را مجبور به گردهمایی می كردند، بود. یكی از كارگران در باره این اعتصاب می گوید: “مسئله اصلی این اعتصاب، سیستم تغییر شیفت كار بود. مثلا اگر روز چهارشنبه به دلایلی كارخانه تعطیل و شیفت كار ما كنسل می شد، این شیفت به روز تعطیلی آخر هفته منتقل میشد. اما بعنوان كار در روز تعطیل به حساب نمی آمد و در نتیجه اضافه دستمزدی به كارگران تعلق نمی گرفت. علت دیگر اعتصاب، اجبار به حضور در جلسه صبحگاهی ده دقیقه قبل از شروع كار شیفت صبح و بدون پرداخت دستمزد بود. البته كه نمی توانستیم این اجحافات را قبول كنیم! یكی از كارگران به اعتراض، ابزار كار را زمین گذاشت كه بقیه كارگران هم در جا به او پیوستند.” گزارش در ادامه می نویسد كه مدیریت مجبور به مذاكره با نمایندگان كارگران می شود و موضوعات مورد مشاجره حل می شوند؛ اما در كل و بعد از اینكه كارگران قبول كردند كه به سر كار برگردند، ٢١ تن از كارگران اعتصابی كه ٨ تن از رهبران این اعتصاب نیز در میان آنها بودند، از كار اخراج شدند.
گزارش می نویسد كه این اعتصاب با اینكه مورد توجه زیادی قرار نگرفت و اینكه تأثیر عمیقی مثل اعتصاب كارگران كارخانه هوندا در نانهای تابستان سال قبل بر جای نگذاشت، اما بسیاری از كاراكترهای جنبش كارگری مدرن چین و نسل جوان كارگران مهاجر كه پشت این اعتصاب بودند را رو آورد. احساس اتحاد و همسرنوشتی در میان كارگران این كارخانه بالا بود. كارگران مهاجر از استانهای مختلفی با هم سر یك سفره غذا خورده، و با هم زندگی می كردند. از همنشینی با هم لذت می بردند و اگر لازم می بود در هر كاری با هم متحدانه شركت می كردند. بسیاری از آنها در خانه های ارزان قیمت ـ بین ٣٠٠ تا ٤٠٠ یوان در ماه، و بیرون از محیط كارخانه زندگی می كردند. زندگی بیرون از محیط كارخانه به آنها آزادی بیشتری برای معاشرت با رفقا و دوستانشان می داد. یكی از زنان كارگری كه دارد موضوعی را به یكی از فعالین سایت “بولتن كارگری چین” تعریف می كند، حواسش به تلفنش هم هست. می گوید كه ما دائم اخبار و وقایع را از طریق اس ام اس دنبال می كنیم. اخبار اعتصاب سیتی زن را از این طریق به اطلاع عموم می رسانیم.
در ادامه این گزارش آمده است كه كارخانه سیتی زن دارای یك “اتحادیه” نیز بوده است. اما كارگران گفته اند كه فقط سركارگران می توانستند كاندید مسئولیت گرفتن در این اتحادیه باشند. اتحادیه ظاهرا از مشكل كارگران درباره تغییر شیفتها به روزهای تعطیلی آخر هفته، خبر نداشته است. گویا اگر خبر داشت، می توانست بدون اعتراض كارگران مسئله را فیصله بدهد!
درسهای اعتصابات كارگران
یكی از مهمترین درسهایی كه هم كارگران و هم مدیریت از اعتصابات سالهای اخیر گرفته اند این است كه اعتصابات، بخصوص برای شركتهایی كه زنجیروار به هم وابسته اند، می توانند بسیار گران تمام شوند؛ كه می توان برای نمونه به صنعت ماشین سازی اشاره كرد. بنابه گزارشات مختلف، اعتصاب كارگران شركت هوندا در نانهای باعث تعطیلی ٤ كارخانه این شركت شد كه روزانه ٢٤٠ میلیون یوان متضرر می شد. بر اساس تخمین یكی از مدیران ارشد شركت هوندا در گوانگژو ضرر این شركت در دوران اعتصاب یاد شده، چندین میلیارد یوان عنوان شده است.
یكی از درسهای مهم دیگر این بود كه بسیاری از كارخانه داران به راحتی می توانند دستمزد كارگران خود را افزایش دهند. برای چندین سال قبل از آن چنین تبلیغ شده بود كه گویا كارخانجات چین زیر فشار خریداران خارجی و بخاطر سطح پایین سودشان، امكان پرداخت دستمزد بالاتری را نداشته و در نتیجه باید به كارگرانشان كمترین دستمزد را بدهند! اما اعتصاب سال ٢٠١٠ كارگران بر این تصور عملا مهر باطل زد. اولا بعد از خودكشی های فاكسكان در شنژان، شركت مزبور دستمزد كارگران را ٣ بار در عرض كمتر از یك سال افزایش داد و به ٢٠٠٠ یوان در ماه برای كارگران بخش تولیدی رساند، كه جمعا یك افزایش دستمزد ١٠٠ درصدی بود. بدنبال آن، بسیاری دیگر از شركتها برای جلوگیری از آنچه كه در كارخانه هوندای اتفاق افتاد، و یا به دنبال اعتصاباتی كه در خود آن شركتها به وقوع می پیوستند، دستمزد كارگران خود را افزایش دادند. كارگران اكنون این موضوع را به خوبی متوجه شده بودند كه شركتها قدرت افزایش دستمزد كارگران را تا ١٠٠ درصد دارند و همچنان سودده هم باقی بمانند. این مسئله اعتماد بنفس كارگران را دامن زده است. موفقیت اعتصاب و اعتراضات كارگران در تحمیل رسیدگی به وضعیت دستمزد و شرایط كار كارگران به مدیریت، این مسئله را عملا به خود كارگران ثابت كرده است كه “همبستگی قدرت است”. كارگران، دیگر به راحتی به دستورات پادگانی مدیریت تن نمی دهند.
اما این به خود آمدن و متحد ظاهر شدن كارگران در برابر كارفرما، تجربه ای است كاملا تازه كه عقیم و بی فایده بودن اتحادیه های كارگری چین را هم زیر روشنائی گرفت. برای مثال وقتی كه كارگران دنسو (Denso) در گوانگژو نانشا وارد اعتصاب شدند، كارگران اعلام كردند كه قبلا از طریق همین اتحادیه ها با مدیریت مذاكره كرده بودند. اما این مذاكره هیچ نتیجه ای برایشان در بر نداشت. در نتیجه این اعتصاب آخرین راهی بوده كه جلویشان مانده. رئیس اتحادیه كارگری در منطقه دالیان گفته بود كه در دوره اعتصاب كه در تابستان سال ٢٠١٠ رخ داد، مسئولین اتحادیه ناظر بودند. یكی از كارگران اعتصابی اتفاقا گفته است كه “در زمان اعتصاب كارگران هوندا در نانهای، مسئول اتحادیه همانند یك بادیگارد، كنار دست مدیریت بود. او در زمان مذاكره، هر بار به میز مدیریت نزدیك میشد، دست به سینه خم می شد تا به حرفهای رئیس گوش دهد و هر زمان كه میكروفون به دست او می افتاد، فقط صدای موافقت شنیده می شد.”
گزارش می نویسد كه خواست اصلاح ساختاری این اتحادیه ها، یكی از مطالبات مهم كارگران در كنار مطالبات رفاهی و اقتصادی بوده است. در ادامه آمده است كه دولت و مدیریت ترجیح می دهند كه كارگران همین اتحادیه ها را بعنوان ابزار مذاكره دسته جمعی، بدون كوچكترین دخالت كارگران، به كار ببندند كه هیچگونه نتیجه عملی مثبتی برای كارگران در بر نداشته است. كارگران در نتیجه خود ابتكار را به دست گرفته و راههای دیگری برای مذاكره در پیش گرفته اند كه انتخاب نماینده، یكی از این ابتكارات است. در جریان اعتصاب كارگران هوندا در نانهای، همین نمایندگان با مذاكره با مدیریت به توافق برای افزایش ٣٥ درصد دستمزد رسیدند.
نمایندگان حدودا ٧٠ هزار كارگر اعتصابی در ٧٣ مركز كارگری در منطقه صنعتی دالیان بعد از مذاكره با مدیران این شركتها، به افزایش ٣٤.٥ درصدی به دستمزد كارگران رسیدند.
نمایندگان حدود ٢٠٠ تن از كارگران كارخانه ابزار آلات خودروسازیهای فنگفو در فوشان در ژوئن ٢٠١٠، موفق شدند ٥٠٠ یوان به دستمزد كارگران بیافزایند.
اعتراض دیگری در سپتامبر ٢٠١٠ از طرف حدود ١٠٠ كارگر یكی از مراكز و بدنبال مذاكره نمایندگان كارگران، به افزایش دستمزد ١٠٠ یوان انجامید.
مذاكره با نمایندگان بیش از ٢٠٠ تن از كارگران آتسومی كه ده روز بعد از اعتصاب این كارگران در ١٢ ژوئیه ٢٠١٠ صورت گرفت، به افزایش ٤٥ درصد افزایش دستمزد این كارگران منجر شد.
گزارش به این موضوع نیز اشاره می كند كه از آنجا كه چین قوانینی كه اعتصاب و اعتراضات كارگران را برسمیت بشناسد ندارد، همه اعتراضات كارگری به چنین نتایج مطلوبی نرسیده اند. در موارد متعددی مدیریت با پشتگرمی از حمایت دولت، در برابر اعتراضات كارگری مقاومت كرده اند. سلاح مدیریت در همه این موارد اخراج بوده است. برای مثال در اعتراض كارگران یكی از كارخانجات هوندا، زمانی كه كارگران پیشنهاد اضافه دستمزد ٢٠٠ یوانی را رد كردند؛ چرا كه مطالبه آنها افزایش دستمزد ٩٠٠ یوانی بود، مدیریت تهدید كرد كه كارگران اعتصاب شكن استخدام خواهد كرد. بسیاری از كارگران از نگرانی از اینكه بیكار خواهند شد، پیشنهاد ٢٠٠ یوان را قبول و به سر كار بازگشتند.
گزارش در همین موارد به جنبه های دیگری كه در موفقیت اعتصابات كارگری دخیل بوده اند اشاره می كند. برای مثال نتیجه ای كه تعطیلی كارخانه ای كه در معرض تعطیلی بخاطر اعتصاب قرار دارد، برای كارخانجات تولیدی دیگری و همچنین درجه مهارت كارگران اعتصابی و تسهیل جایگزینی كارگران اعتصابی با كارگران اعتصاب شكن و غیره، همگی در تصمیم مدیریت در تقابل با اعتصاب كارگران دخیل بوده اند.
گزارش در پایان فصل دوم خود به چند اعتصاب “ناموفق”، اعتصاباتی كه نتایج بلافصلی برای كارگران در بر نداشت اشاره می كند. برای مثال در ١٣ اكتبر ٢٠١٠، حدود ١٣٠٠ تن از كارگران كارخانه ماشین فتوكپی سازی Ricoh در شنژان برای افزایش دستمزد دست به اعتصاب زدند؛ اما علیرغم اینكه كارگران برای مدت ٢ هفته متوالی در اعتصاب بودند، مدیریت به خواست این كارگران بی اعتنایی كرد و در نهایت با گسیل نیروی پلیس ضدشورش و تهدید به اخراج، اعتصاب كارگران بدون نتیجه به پایان رسید.
در نوامبر همان سال ٢٠١٠، بعد از ٥ روز از اعتصاب بیش از ١٠٠ تن از كارگران لیوان یكبار مصرف سازی در شنژان، مدیریت اعلام كرد كه كارگران یا به سر كار خود بازگردند و یا از كار خود استعفا بدهند. با این همه بسیاری از كارگران تصمیم گرفتند كه استعفا بدهند.
اما برای بسیاری از كارگران جوانتر، از دست دادن كار خود نه به عنوان یك عقب نشینی بلكه بعنوان یك فرصت عمل می كند. این كار به آنها فرصت می دهد كه دنبال كار بهتری و یا یادگیری مهارت جدیدی باشند. حتی فرصت می دهد كه برای خود مغازه و یا كارگاه كوچكی دست و پا كنند.
ادامه دارد
