در فقدان فیدل کاسترو
شباهنگ راد
در تاریخ 25 نوامبر 2016، فیدل کاسترو یکی از رهبران جنبش کمونیستی قرن بیستم – و در سن 90 سالگی -، در گذشت. وی در سال 1959، انقلابی را علیۀ امپریالیسم امریکا سازمان داد و صفحهای رنگین، از تاریخ جنبش کمونیستی جهان را از آن خود ساخت؛ انقلابی که تأثیرات و دستآوردهای آنرا میتوان در گوشههایی دیگر از جهان، و بویژه بر جنبش کمونیستی منطقۀ خاورمیانه، بهعینه دید. در حقیقت آن دهه و آن روزگار دهه و روزگار انتخاب مبارزۀ مسلحانه، علیۀ قدرقدرتی، زور و سرکوب سرمایهداران علیۀ تودههای ستمدیده بود. در بستر چنین فضای سرکوبگرانه و تعرضیای بود که فیدل، عالیترین شکل از مبارزه را بهعنوان راهِ رهائی از زیر سلطۀ امپریالیستها و رژیم هار و خشن باتیستا انتخابُ، بههمراه دیگر رفقایاش، در سال 1956عازم کوههای “سیرا ماسترا” گردید، تا جنگِ انقلابی را سازمان دهد؛ جنگی که در مدت زمانی کوتاه – و آنهم بمدت 3 سال – به ثمر نشستُ، باعث گردید تا زندهگی کارگران و زحمتکشان، و همچنین فضای سراسر سرکوب جامعۀ کوبا را متغییر سازد.
گفتنیست که انقلاب و آرمانِ ارزشمند، فیدل کاسترو، سنگ بنای جامعۀ انسانیِ بعد از رژیم وابسته به امپریالیزم باتیستا بودُ، بدون شک، سرمایهداران جهانی از وقوع چنین زمین لرزۀ سیاسی و زیر و رو کننده، خرسند نبودند و بهمین دلیل، با تمام قواء در صدد به عقبراندن جنبش تکاندهنده و دگرگونهساز بر آمدند. چرا که سیاست سرمایه در گوشهای از جهان عقیم ماندُ، به تبع آن و عملاً، جایگاه خود را در سرتاسر جامعۀ کوبا از دست داد. در اینمیانُ فیدل کاسترو، به سهم خود و علیرغم تحریمها و محاصرۀ سیاسی – اقتصادی، تلاش بسیار فراوانی نمود، تا، مردمِ کوبا و جهان، با تصویر و چهرهای بهغیر از تصویر و چهرۀ سرمایه آشنا گردند. توضیح ماهیت و تشریحِ عملیِ دو جامعه و جهان متضاد از هم، فیدل را با دیگر رهبران مجزا ساخت. در راستای چنین اوضاعی امپریالیستها به یاری و با همکاری دشمنان خلق کوبا، بیش از 600 بار در صدد ترور کاسترو بر آمدند تا از آرمانهای انسانی و برابری طلب وی جلوگیری بعمل آورند. چرا که فیدل، عمیقاً بر این باور بود، پیشرفت انقلاب، منوط به رشد و نمو دیگر انقلابات علیۀ سرمایهداران جهانیست. آموزش رایگان، بهداشت و درمان و مسکن برای میلیونها انسان دردمند، ملیسازی صنایع و تجارت و غیره، را میتوان از زمره دستآوردهای ارزشمند انقلاب کوبا برهبری فیدل کاسترو در دُروان زمامداریاش بر شمرد.
به طور قطع و فارغ از دستآوردهای گرانبها، انقلاب کوبا، بنابه دلائلی چند، ناتوان از رفع و رجوع تمامی مشکلات عدیدۀ بعد از سرنگونی رژیم وابستۀ باتیستا بود؛ محدودیتهای اقتصادی و قطع ارتباط انساندوستانه و کمکهای گوناگون از جانب کشورهای به اصطلاح مردمی و سوسیالیستی را میتوان، از جمله موانع و دیگر دستاندازهای رو به جلو آرمانِ کمونیستی فیدل کاسترو در کوبا نام بُرد. مضافاً اینکه گفنتیست انقلاب کوبا و افکار فیدل در عرصۀ سیاستهای خارجی، به دُور از ایرادات نسبت به رژیمهای جنایت پیشهای همچون رژیم جمهوری اسلامی نبوده است. در هر صورتُ جدا از کاستیها و موضعگیریهای انحرافی چند، پیرامون سیاستهای خارجی، نام و انقلابِ فیدل کاسترو، فراموش ناشدنی و قابل ستودنیست. به عبارتی واضحتر فیدل از آن مردم، و بر خلاف دیگر رهبران به اصطلاح کمونیست، افکارش در خدمت به ارزشهای انسانی و مبارزه با سرمایهداری، و همچنین نابودی فقر و ستم کشی بود. مبارزات ضد سلطۀ امپریالیستی، چهرۀ وی را بهعنوان یکی از شاخصترین عنصر کمونیست جهان تبدیل ساخته استُ، بناصحیحست، تا ارزشها و ثمرههای کمونیستی فیدل کاسترو و انقلاب کوبا را به سادهگی، به کنار گذاشتُ، نام وی را از تاریخ جنبش کمونیستی جهان، از قلم انداخت. بر این اساس جای دارد تا بر خلاف تبلیغات دروغین و کرکنندۀ بنگاههای امپریالیستی، دنیای انسانی و نسلهای آنی و آتی، یاد و اهداف گرانقدر فیدل کاسترو و آرمانِ مبارزاتی و پرچم انقلاب کوبا علیۀ سلطۀ امپریالیسم امریکا را پاس دارند؛ یاد و آرمانِ مبارزاتی که در برابر جانیان بشریت و سرمایهداران جهانخوار، فرا منطقهای و جهانی شده است.
در حقیقت دنیای کمونیستی و آنهم در دُوران یورش افسار گسیختۀ سرمایهداران جهانی، نیاز به عروج کمونیستهای دهۀ 60 و 70 قرن بیستم دارد؛ دُورانی که در اثر مبارزات بیامان کمونیستها و انقلابیون، ناقوس مرگ سرمایهداران به صدر آمد و سر آخر، منجر به رهائی میلیونها کارگر و زحمتکش، از زیر سلطۀ رژیمهای وابسته به امپریالیستها گردیده است. به جرأت میتوان گفت که آن دُوران و آن کمونیستها، علیرغم تنگناها و نارسائیهای مبارزاتی، در مقابل ارگانهای سرکوبگر حاکمان زورگو، ایستادند و پس نکشیدند، تا خلقشانرا آزاد سازند. فیدل کاسترو برخاسته از آن آرمانُ، نسل و انقلاب بودُ، طبعاً مردمِ نسلِ فیدل، فراموش نکردهاند که عظمت کاسترو، در هدایتِ انقلاب کوبا علیۀ باتیستا بوده است؛ فراموش نکردهاند که چگونه انقلاب، سد کنندهگان رشد بشریت را، از سرزمین کوبا جاروب نمود و نوید آزادی و محترم شمردن به حقوق انسانی را سر داد؛ فراموش نکردهاند که چگونه آن انقلابِ پیروزمند، فضایی سرشار از، سر زندهگی، خوشبختی و سعادت را برای میلیونها کارگر و زحمتکش و فرزندانشان به ارمغان آورده است.
28 نوامبر 2016
8 آذر 1395