مبارزان کمونیست
به دنبال رویای از دست رفته احیای “رهبری آمریکایی”: هدف استراتژی اوباما علیه داعش
فاتح شیخ
سخنرانی اوباما در سالگرد ١١ سپتامبر درباره استراتژی آمریکا علیه داعش، گرچه مستقیما رو به داعش است، اساسا بیانگر تلاش آمریکا برای ترمیم موقعیت جهانی افت کرده خود و احیای رهبری و سرکردگی اش بر جهان است. داعش حریف استراتژیک آمریکا نیست. محملی است که آمریکا با جنگ علیه آن یک بار دیگر امکان مییابد که قدرت نظامی اش را به رخ حریفان جهانی و منطقه ایش بکشد و بکوشد معادلات سیاست جهانی را به سود خود و به زیان آنها تغییر دهد.
اشاره به ظاهر فرعی اوباما در این سخنرانی به تجاوز روسیه علیه اوکراین و دفاع آمریکا از حقوق مردم اوکراین، جهت اصلی استراتژی آمریکا را آشکار میکند. همچنانکه اخطار به ظاهر حقوقی روسیه به آمریکا در روز پنجشنبه درباره اینکه تجاوز به حریم هوائی سوریه نقض حقوق بین الملل است مخالفت استراتژیک روسیه با استراتژی جدید آمریکا را نشان میدهد. استراتژی آمریکا علیه داعش کانال جمع آوری نیرو برای دست و پنجه نرم کردن با روسیه در اوکراین و سوریه است. در نشست هفته گذشته سران ناتو در ویلز که دستور اصلی آن مقابله با پیشرویهای روسیه در اوکراین بود، ده دولت عضو ناتو به ائتلاف علیه داعش پیوستند. روز پنجشنبه هم ده دولت عرب در کنفرانسی در جده به ائتلاف علیه داعش پیوستند. جان کری وزیر خارجه آمریکا برای کسب توافق دولت ترکیه به آنکارا رفته است. صحبت از پیوستن حدود چهل دولت به این ائتلاف است.
هدف اعلام شده استراتژی اوباما تضعیف و در نهایت نابودی داعش است. در واقع هدف اصلی آن گرد آوردن یک ائتلاف گسترده جهانی و منطقه ای پشت آمریکا در برابر روسیه و دیگر رقبای قدرتش در جهان و خاورمیانه است. نتایج مشخص مورد نظر استراتژی جنگی آمریکا علیه داعش، تقویت مخالفان بشار اسد در سوریه با هدف برکناری او، جایگزینی رژیم عراق با آلترناتیوی بیشتر پروآمریکا و کمتر تابع ایران و شکستن محور نفوذ جمهوری اسلامی از عراق تا لبنان است. اما نهایتا هدف آمریکا بازیابی سرکردگی سیاست جهانی و هدایت تحولات دنیا و بویژه منطقه استراتژیک خاورمیانه در جهت کسب هژمونی در مقام قدرت اول دنیا و ژاندارم بین المللی است. ادعای اوباما درباره اینکه: “آمریکا امروز از هر کشور دیگری در روی زمین، در موقعیت بهتری برای بدست گرفتن آینده قرار دارد.” تاکیدی صریح بر هژمونی طلبی و احیای “رهبری آمریکایی” است. هژمونی طلبی و قدرقدرتی آمریکا در همین گذشته نزدیک مخاطرات بسیاری بر بشریت تحمیل کرده است. این تجربه هشداری جدی در مورد مخاطرات احتمالی بیشتری در چشم انداز آینده جهان و منطقه است.
عراق: دولت جدید با همان چهره ها، جدالها و بحرانهای سابق
بنا به ادعای اوباما و جان کری، دولت جدید عراق، دولت فراگیر وحدت ملی است که زمینه را برای غلبه بر داعش فراهم کرده است. نگاهی به ترکیب دولت جدید به سادگی وارونه بودن کامل این ادعا را روشن میسازد. پدیده داعش و جنگ مذهبی و فرقه ای جاری در عراق خود محصول تناقضات سیستم سیاسی قومی مذهبی ای است که در پی جنگ یازده سال پیش آمریکا و متحدانش علیه عراق بر آن کشور حاکم گشت. دولتهای آمریکا و بریتانیا در همراهی با دخالتهای مستمر و آشکار جمهوری اسلامی ایران طی یازده سال گذشته مسئول تحمیل این سیستم قومی مذهبی بر عراق بوده اند. اکنون هم زیر فشار آمریکا و با دستاویز کاذب ضرورت ایجاد حکومت وحدت ملی برای جنگ علیه داعش، باز همان تناقضات، همان جدالها و همان بحرانها در حکومتی که نود در صد آن همان چهره های سابق هستند گرد آورده شده اند. این حکومت همچنانکه حاصل تناقضات سابق است به طور قطع عامل رشد این تناقضات و بیش از پیش نهادینه شدن تفرقه مذهبی و قومی در جامعه عراق و غرق شدن بیشتر جامعه در منجلاب سیاه جنگ مذهبی، ویرانی زیرساختها و آوارگی وسیع شهروندان خواهد شد.
حکومت جدید حتی به روال سابق “توافقی” هم نیست. سازش ظاهری و گذرایی که میان عناصر متعارض کابینه عبادی صورت گرفته است خود حاصل و نشانه بن بست و شکست سیستم فدرالی قومی و مذهبی است. نشانه تداوم آن نیست. این حکومت نه تنها قادر نیست ثبات و امنیت را به جامعه عراق باز گرداند بلکه با فلج ناگزیر خود منشا ناامنی بیشتر و بی ثباتی فراگیرتر است. با فرض اینکه این سازش ناپایدار با دخالت نظامی آمریکا و ائتلاف پیرامونش بتواند بر داعش غلبه کند و آن را عقب براند، نزاعهای خونین مذهبی و فرقه ای بر سر تقسیم قدرت و ثروت در میان عناصر متعارض آن در خواهد گرفت. تلاش دولت آمریکا برای اعاده و احیای سرکردگی جهانی اش با بهره برداری از توحش داعش بار دیگر جامعه عراق را به منجلاب سوق خواهد داد.
نه حکومت جدید عراق و نه استراتژی آمریکا علیه داعش راه نجات از سناریوی سیاه کنونی پیش پای جامعه عراق نمیگذارند. برای خروج عراق از جهنم کنونی، به میدان آمدن متحدانه پیشروان کمونیست و آزادیخواه جامعه برای برپائی یک جنبش مقاومت توده ای قدرتمند علیه داعش و علیه نظام قومی مذهبی که داعش یکی از محصولات آن است، امری حیاتی است.
١١ سپتامبر ٢٠١٤
