مقاومت در برابر اشغال اسرائیل میتواند و باید اشکال متفاوتی داشته باشد*
سوزان ابوحوا **/ برداشت و تلخیص هاله صفرزاده
هدف نهایی اسرائیل، تشکیل اسرائیل بزرگ است از مدیترانه تا رود اردن. برای رسیدن به این هدف از هر وسیلهای استفاده میکند، از تخریب نظامی موسسات فلسطینی به طور منظم ، اعدامهای فرا قضائی، بازداشتهای گسترده تصادفی، ظلم و ستم نهادینه شده در تمام جنبههای زندگی گرفته تا کشتار و بمباران و موشک باران مردم غزه در روزهای اخیر.
در مقابل، مقاومت و مبارزهی مردم فلسطین نیز در سطوح مختلف در تمام این سالها در جریان بوده است. غزه بزرگترین زندان دنیا است. بیش از یک و نیم میلیون فلسطینی اسیر در این منطقه، اکنون روزهاست که در معرض بمبارانهای هوایی و موشک باران قرار دارند. حدود 2 هزار نفر کشته شده اند که اکثر آنان زنان و کودکان و غیرنظامیان بودند. این اعتقاد پوچی است که قدرتهای جهان، از جمله ایالات متحده، کارگزاران صادقی برای عدالتند و میتوانند آزادی را برای مردم به ارمغان آورند.
مبارزهی طولانی در داخل و خارج از فلسطین در جریان بوده است. یورش فعلی اسرائیل در غزه، تکرار قتلعامهای قبل است و شکی برای هیچ کس نمیگذارد که مردم تنها باید بر خود تکیه کنند. با هر مبارزهی آزادی بخش ملی، مقاومت در سطوح مختلف رخ میدهد که به طور مداوم در حال پاسخ به چالشهای همیشه در حال تحول و تغییرات سیاسی است. به هر حال واقعیت این است که مردم فلسطین نمیتوانند منتظر باشند تا رهبران جهان به نجات آنان بیایند. روز به روز زمینهای سرزمین فلسطین در حال کاهش است. استراتژی مقاومت کنونی و پیشنهادی، شامل تاکتیکهای تحریم، مقاومت فعال در فلسطین، عملیات خرابکاری و… میشود.
تحریم سرمایهگذاری و بایکوت
تحریم سرمایهگذاری و بایکوت (BDS) یکی از موثرترین استراتژیهای مقاومت فلسطینیها در سالهای اخیر بوده است. این جنبش از زمان آغاز آن در سال 2005 تا به امروز، به صورت تصاعدی افزایش یافته است و تبدیل به گفتمان جریان اصلی بزرگ و عمل سیاسی در سراسر جهان شده است. موفقیت آن تهدید بزرگی برای هژمونی اسرائیل خواهد بود. با این حال، با وجود موفقیت بینالمللی BDS، تاکتیک تحریم به خوبی در خود فلسطین موفق نبوده است. واقعیتهای منطقی پس از موافقتنامهی اسلو و حقایق متعاقب آن درخود فلسطین سبب شده که ارزشهای ملی مبارزهی فلسطین در راستای مبارزه برای لیبرالیسم قرار داده شود. با این حال، محتمل است که عدم پشتیبانی داخلی از تحریم به دلیل نبود سازمانهای محلی طرفدار تحریم باشد. علاوه بر این که محمود عباس با تحریم اسرائیل مخالف است، فلسطینیها در کرانه غرب، بیت المقدس، و نوار غزه هم به لحاظ فیزیکی و هم اقتصادی اسیرند و اغلب چارهای جز خرید محصولات اسرائیلی ندارند. با وجود این اسارت اقتصادی، تلاشهای زیادی لازم است تا تحریم به فرهنگ غالب در فلسطین تبدیل شود.
هزینهای که فلسطینیها در سال برای اقتصاد اسرائیل میکنند، میلیاردها دلار برآورد شده است مبارزه و سازماندهی برای حذف محصولات اسرائیل، خصوصا آن چیزهایی که جایگزینهای محلی دارند، میتواند به یک تاکتیک مقاومت مثمر ثمرتبدیل شود، به این عنوان که تاثیر اقتصادی فوری در برخی از شرکتهای اسرائیلی خواهد داشت. همچنین این امر میتواند با تکیه کمتر بر کالاهای اسرائیلی، سبب مشارکت در رشد خودکفایی فلسطین شود.
مقاومت فعال و غیر فعال در برابر اشغال اسرائیل
مقاومت فعال و غیرفعال در برابر اشغال اسرائیل عمیقا در جامعه فلسطین ریشه دارد. مقاومت منفعل یا استقامت، میتواند در فعالیتهای روزانه فلسطینیها همچون حضور در مدرسه، محل کار، زمینهای خود، ازدواج، وضع حمل و ادامهی زندگی با وجود همهی توهینها و تحقیرهای روزانه خود را نشان دهد.، نوعی مقاومت منفعل است.مردم همچنان در انتظاری بی پایان با پستهای بازرسی، شناسههای رنگی و پلاک، یا محدودیت تردد در شعاع خاص زندگی میکنند. مقاومت فعال به اشکال مسلحانه و غیرمسلحانه و غیر خشونتآمیز بوده ، گر چه تا حد زیادی در دهه گذشته کاهش یافته است، به غیر از اعمال دفاع از خود که توسط گروههای مقاومت در غزه توسط حماس، PFLP (جبهه خلق برای آزادی فلسطین) و جهاد اسلامی انجام میشود، تاکتیکهای مقاومت غیر خشونت آمیز، تا حد زیادی آشکار و ، دارای سنت طولانی در جامعه فلسطین است. این مقاومت اشکال مختلف دارد. از جمله میتوان به تظاهرات هفتگی علیه آپارتاید اسرائیل در پای دیوارها دربیلین اشاره کرد.
پرتاب سنگ جوانان به سربازان اسرائیلی و … شکلی از مقاومت بین مقاومت فعال و غیرفعال است . بسیاری اوقات سربازان اسرائیلی که کسل و بی حوصله شده اند، انتظار این شیوهی مبارزه نمادین را میکشند و یا حتا به استقبالش میروند. و بعضا از سر نومیدی و خشم مردم شکل میگیرد و مقاومت استراتژیک را مهار میکند.
نوع دیگر مبارزه و مقاومت، خرابکاری است. بر خلاف مبارزهی غیرخشونتآمیز، مقاومت مسلحانه و مخفی که خرابکاری گسترده نیست؛ هر جا که رخ دهد موثر است حتا اگر غیرسازماندهی شده و ارتجاعی باشد. اهداف مقاومت خرابکارانه به دستگاه فشار اسرائیل، برای آسیب رساندن به زندگی در فلسطین نیست ، هدف آن دستگاه بسیار وسیعی شامل زیرساختهای پیچیدهای از آپارتاید است که بومیان فلسطینی محروم را محاصره کرده است. امکانات رفاهی و تفریحی که خاص اسرائیلیان است. این ساخت های امنیتی شامل شبکهی تارعنکبوتی از جادههایی است که شهرکهای یهودینشین را به اورشلیم متصل میکند، همراه با شبکهای از ایستگاههای بازرسی و موانع، دیوار بیست فوتی بتنی، برجهای نگهبانی و سیمهای خاردار برقدار …
زیر ِزمین سیستمی از لولههای نهفته است که آب فلسطینیان را به سمت شهرکهای غیر قانونی اسرائیل منحرف میکند. کابلها و اتصالات دیگر که زیر پای مردم برای نگهداری کلونیهای اسرائیلی که بر روی زمینهای فلسطینیها ساخته شدهاند. این زیرساختها ازادی فلسطینیها را برای حرکت و دسترسی به منابع طبیعی محدود میکند. اینها باید اهداف مشروع {مقاومت فعال} باشند.
مقاومت خرابکارانه میتواند برای نگهداری چارچوب فیزیکی آپارتاید در اسرائیل بسیار پر هزینه و ناخوشایند باشد. حداقل، فلسطینیها میتوانند موانع بدون محافظ را به جبران آنچه بر آنان گذشته، ویران کنند.
مقاومت در فلسطین 1948
در حالی که فلسطینیهای با تابعیت اسرائیلی (فلسطین 1948) در دولت صهیونیستی حق رأی دارند، اما حداقل 50 قانون نژادپرستانه آنها را از حقوق و مزایای شهروندان یهودی محروم می کند، از جمله حق بازگشت، حق اعاده و استراد املاک و اموال خود، خرید و یا اجاره زمین که منحصرا برای استفاده یهودیان است، زندگی با همسر خود در اسرائیل اگر او تابعیت فلسطین را دارد و غیره…
این بخش از جامعهی فلسطین اغلب نادیده گرفته میشوند. فلسطینیهای 1948 مقاومت خود را که در برابر نژادپرستی نهادینه شدهی اسرائیل و همبستگی با مردم فلسطین را در زمانهایی نشان میدهند که اسرائیل کشتار مردم محلی را در غزه و کرانه غرب آغاز میکند و آنها نیز اغلب کشته میشوند. جدیدترین مثالی که میتوان زد مقاومت الهامبخش روستاییان کفربیریم (Kufr Bir’em) در استرداد و اعادهی زمینهای روستایشان است. ارتباط، هماهنگی و همبستگی متقابل با فلسطینیهای 1948 ضروری است.
جبران قانونی خسارات (Legal Remedies )
گرچه اسرائیل مبارزهی پوچی را علیه فلسطینیان و حامیان خارجی آنها به راه انداخته است و تلاش میکند فعالیتهای سیاسی آنان را با یهودیستیزی یکسان کند، فلسطینیها در دادگاههای بین المللی، به اندازه کافی گزینههای قانونی برای پیگیری قضایی اسرائیل به خاطر اعمال جنایتکارانهاش را ندارند.
پس از گزارش گلدستون به شورای امنیت سازمان ملل در مورد قتل عام غزه در سالهای 2008 -2009، دولت فلسطین (PA) فرصت نادری را در سال 2009، از دست داد تا جنایات جنگی اسرائیل به عنوان جنایت علیه بشریت شناخته شود، با وجود این اشتباه آشکار دولت فلسطین ، هنوز برای فلسطینیها گزینهی قانونی کافی به صورت پایدار باقی مانده است.
در مقاله اخیر، ریچارد فالک، استاد حقوق و گزارشگر ویژه سابق حقوق بشر سازمان ملل متحد در فلسطین ، مزایا و چالشهای بالقوهای برای دنبال کردن اقدامات قانونی در دادگاه جنایی بینالمللی (ICC) مشخص شده که جنایات اسرائیل را نشانه رفته است: تخلفات اسرائیل از کنوانسیون ژنو و منشور سازمان ملل .
به گزارش فالک چالشها و مشکلاتی وجود دارد . شواهد فلسطینیان پایهی اتهامات جنایات آپارتاید اسرائیل است. مراجعه به (ICC) کارت برندهای است در دست دولت فلسطین… بازی ممکن است با تغییر توازن نیروها در جنگ تغییر کند. برای چندین دهه است که فلسطینیان از حقوق اولیه خود در قوانین بینالمللی محروم بودهاند. تماسهای قبلی برای محاکمه اسرائیل در (ICC) وجود دارد. اما اقدامات مشخص در این رابطه انجام نشده است. از سوی دیگر ، در جولای 2014 نامهای به دبیر کل سازمان، ملل بان کی مون، از طرف کارشناسان حقوقی و شبکههای حقوقی ارسال شد که نظر مشورتی خود را به دیوان بین المللی دادگستری (ICJ) اعلام نموده بودند مبنی بر این که ساخت و ساز اسرائیل در سرزمینهای اشغالی و جداسازی فلسطینیان با دیوارهای حایل غیرقانونی است.
راه حلهای حقوقی نیز برای فلسطینیهایی وجود دارد که شهروندان دیگر کشورها هستند. ضرب و شتم اخیر شهروند قدیمی امریکا، طارق ابوخد (Tariq AbuKhdeir) پانزده ساله توسط پلیس اسرائیل که با دوربین ثبت شده است، امکان اقامهی دعوا در امریکا علیه اسرائیل را افزایش میدهد که بزرگترین دریافتکننده کمکهای خارجی ایالات متحده آمریکا است. علاوه بر این، بر اساس مکاتبات خصوصی با کارشناسان حقوقی، ممکن است به صورت قانونی بتوان علیه نتانیاهو و بسیاری از وزرای اسرائیل و اعضای کنست اقامهی دعوا کرد که در صحبتهایشان به طور آشکار خشونت، تهدید به قتل و انتقام در برابر فلسطینیها وجود دارد. هیستری آنان باعث ایجاد جنجال برای ضرب و شتم وحشتناک ابوخدیر و آتش زدن و مرگ پسرعمویش محمد ابوخدیر شد. علاوه بر این ممکن است مواردی از شکایات قانونی شهروندان فلسطینیتبار امریکا در مورد اموال به سرقت رفتهشان توسط موسسات اسرائیلی وجود داشته باشد. به این ترتیب و در نهایت جهان برای محاکمهی اسرائیل و جنایات جنگی او و همدستی در این جنایات صلاحیت پیدا میکند. معروفترین این گونه دادگاهها محکومیت اگوستو پینوشه توسط یک دادگاه اسپاینایی برای جنایاتی بود که در شیلی انجام داد. به نتیجه رسیدن یا نرسیدن این اقدامات و دنبال کردن چنین راههایی حداقل این ارزش را دارد که جنایات جنگی اسرائیل مورد کارشناسی حقوقی قرار میگیرد.
انتخابات فراگیر، برای انتخاب یک دولت واحد
فارغ از این که دولت فلسطین (PA)، یک سازمان بوروکراتیک ارتجاعی هست یا خواهد شد. ثابت شده است که او خود را نسبت به محافظت فلسطینیها در مقابل ترور اسرائیل مسوول نمیداند همین طور قادر نیست یا تمایلی به ابتکار عمل برای پیادهسازی یا پیشبرد مقاومت ندارد. در واقع، هماهنگی امنیتی (PA) با نیروهای اشغالگر اسرائیل، سبب شده که فلسطینیها بیشتر آسیبپذیر شوند، و در موارد متعدد اقدام به خرابکاری را شیوهی امیدوار کنندهای از مقاومت در برابر اسرائیل بدانند. علاوه بر خنثی کردن گزارش گلدستون، همچنین آنها به مانعی برای موفقیت در حال رشد کمپین تحریم و بایکوت اسرائیل (BDS ) تبدیل شدهاند و علنا علیه آن صحبت میکنند. (PA) نتایج انتخابات 2006 را رد کرد که در نتیجهی آن در نوار غزه و کرانهی باختری حماس جایگزین فتح شد . مردم فلسطین تمایل به ایجاد یک دولت واحد دارند که میتواند شامل حماس و فتح باشد. این میتواند در گام اول به اتحاد احزاب سیاسی منجر شود.
دولت خود مختار نمیتواند تحت شرایط اشغال وجود داشته باشد، در این صورت بیشتر تبدیل به یک پیمانکار فرعی اشغال میشود. فتح و حماس هیچ کدام نمیتوانند به تنهایی نمایندهی مردم فلسطین باشند. اتحاد این دو حزب سیاسی یک گام مهم است . در گام بعدی باید احزاب دیگر فلسطینی نیز درنظر گرفته شوند و از همه مهمتر، صدای اقشار دیگر جامعهی فلسطین، از جمله پناهندگان و مهاجران فلسطینی و فلسطینیهای 1948 را باید شنید و نظرات آن را مد نظر داشت که در فضای کنونی در نظر گرفته نمیشوند. باید زنان و جوانان در نظر گرفته شوند. نیاز به برگزاری انتخابات ملی واقعا فراگیر نمیتواند اغراقآمیز باشد.
فلسطین در حال محو شدن از نقشه ی جهان است. جوامع ما در حال مرگ تدریجی و فرسایش عمدی هستند و نسبت به این موضوع غفلت جمعی وجود دارد. اسرائیل همچنان در حال سرقت سرزمین، میراث فرهنگی، خانه ها و تاریخ ماست و مقاومت تنها دلیلی است که این پروژهی استعماری هنوز ناقص است. زمان به نفع ما نیست. با این حال اصلی ترین قدرت ما، حقیقت مبارزه ی مردم با آپارتاید و استعمار و پاکسازی قومی است. تمام تاکتیک های مقاومت در اختیار ماست که باید آن را شناسایی کرد و قدرت بخشید.
* Resistance to Israeli occupation can and must take many forms
** سوزان ابوالحوا (Susan Abulhawa) نویسندهی فلسطینی تبار امریکایی و فعال حقوق بشر. او نویسنده رمان پرفروش” صبحها در جنین”، و بنیانگذار یک سازمان غیر دولتی به نام “زمین بازی برای فلسطین” است.
منبع: https://www.middleeastmonitor.com/articles/guest-writers/13156-resistance-to-israeli-occupation-can-and-must-take-many-forms