اول ماه مه روز اتحاد کارگران جهان
ناصر مرادی
روز اول ماه مه، برابر با یازدهم اردیبهشت در ایران، روز جهانی کارگر است. با گذشت نزدیک به دو قرن از شکلگیری روز کارگر، همچنان برای پرولتاریای جهان مناسبتی فراهم می شود که بعنوان یک طبقه واحد در سراسر دنیا ادعانامه خود را علیه سرمایه داری طرح کند. فرصتی که علاوه بر طرح خواستهای فوری خود بعنوان طبقه ای استثمار شونده مانند کاهش ساعات کار، امنیت محیط کار، بیمه بیکاری و درمان و سلامت جسمی و تامین دوران بازنشستگی و غیره، در برابر نظام سرمایه داری و توحش و بربریت کاپیتالیسم در سراسر جهان اعلام و با برپایی تظاهرات و راهپیمایی، میتینگ و اجتماعات، اتحاد و همبستگی بین المللی خود را بنمایش بگذارد و برپایی دنیای برابر و فارغ از ستم و استثمار، رهایی انسان را با طنین سرود انترناسیونال بسوی سوسیالیسم نوید دهد.
سوابق و شکلگیری روز اول ماه مه:
سابقه و شکل گیری روز اول ماه مه و برگزاری و گرامیداشت این روز بعنوان روز جهانی کارگر برمیگردد به مبداء جنبش کارگری و مبارزه برای هشت ساعت کار در آمریکا. سازمانهای کارگری آمریکا “شوالیه های کار” و “فدراسیون سندیکاهای صنعتی و تجاری” در کنگره خود در سال ۱۸۸۴ تصمیم گرفتند به منظور دستیابی به خواست ۸ ساعت کار روزانه، تا اول مه ۱۸۸۶ یک حرکت وسیع و توده ای را تدارک ببینند و قانون ۸ ساعت کار روزانه را با الهام از برنامه “بین الملل کارگری اول” به دولت و کارفرمایان تحمیل کنند. تا این زمان مبارزات کارگران در مقابل شرایط طاقت فرسا و زمان طولانی روزانه کار و فشار کارفرماها، محدود، پراکنده و از عدم انسجام برخوردار بود. اما این بار کارگران در این کنگره تصمیم گرفتند در فرصتی طولانی که در نظر گرفته بودند (حدودا هیجده نوزده ماهی) که تا اول مه ۱۸۸۶ داشتند برای تدارک حرکتی عمومی و اعتصابی سازمان یافته کار کنند. تصمیم گرفته شد در این مدت بیشترین تبلیغات و گردهمایی و جلسات و میتینگ ها برای جلب حمایت و جذب اعضای جدید و ایجاد صندوق ذخیره مالی صورت بگیرد.
ادعانامه کارگران به کارفرمایان و دولت فرصت می داد تا اول مه ۱۸۸۶ ساعات کار را به ۸ ساعت کاهش بدهند در غیر این صورت اعتصاب کارگران قطعی خواهد بود. در این زمان سرمایه داران و کارفرماها هم بیکار ننشستند و مشغول توطئه علیه سازمانهای کارگری شدند. در وهله اول سرمایه داران و نمایندگانشان مذاکره با سازمانهای کارگری و سندیکاها را رد کردند و از برسمیت شناختن آنها و خواستهایشان سرباز زدند. به این ترتیب با به سرآمدن اول ماه مه و اولتیماتومی که کارگران اعلام کرده بودند، روز سوم ماه مه در پنج هزارمجتمع کارگری در سراسر آمریکا اعتصاب اعلام گردید. البته دولت و پلیس بلافاصله در همان روز اول مه مستقیما به دفاع از سرمایه دارها و کارفرمایان وارد کارزار شده و به روی تظاهرات کارگران آتش گشودند. روز سوم مه پلیس شیکاگو با حمله به صفوف کارگران اعتصابی تعدادی از کارگران را کشتند. روز بعد یعنی روز چهارم مه پلیس به میتینگ و تظاهرات اعتصابیون حمله کرد و در یک توطئه از پیش برنامه ریزی شده بمبی دستی منفجر و ۲ نفر پلیس کشته شدند در نتیجه این توطئه و اخلالگری پلیس تطاهرکنندگان را به گلوله بست و تعدادی دیگر از کارگران جان باختند. بعد از این ماجرا دولت در سراسر آمریکا سرکوب جنبش کارگری و دستگیری فعالین کارگری را آغاز و سازماندهندگان این حرکت تاریخی را زندانی کرد و ۴ نفر از فعالین این تظاهرات از سازمان آنارشیستها را به اتهام اخلال در امنیت ملی و توطئه واهی سوء قصد و قتل دو پلیس اعدام کرد.
چند سال بعد ژوئیه سال ۱۸۸۹ کنگره ای به دعوت جنبش سوسیالیستهای فرانسه در پاریس تشکیل شد. در این کنگره ۳۹۱ نماینده از جنبشهای کارگری و سوسیالیستی از ۲۱ کشور در آن حضور داشتند، قطعنامه برگزاری و گرامیداشت اول ماه مه به عنوان روز همبستگی بین المللی طبقه کارگر و روز جهانی کارگر به کنگره پیشنهاد و کنگره آن را تصویب کرد. در این قطعنامه پیشنهاد شده بود که هر ساله در یک زمان و با شعارهای واحد در کشورهایی که آزادی اجتماعات وجود دارد، مبارزه برای کاهش ساعات کار روزانه به ۸ ساعت و تظاهرات به نفع آزادی اجتماعات در کشورهایی که این آزادی وجود ندارد، برگزار شود. در عین حال، کارگران کشورهایی که در آنها آزادی تظاهرات وجود ندارد، مجامعی تشکیل دهند. کنگره اعلام کرد: تظاهرات بزرگ بین‌المللی روز اول ماه مه در سال ۱۸۹۰ برگزار خواهد شد.
نخستین برگزاری اول ماه مه روز جهانی کارگر
نخستین برگزاری اول ماه مه روز جهانی کارگر علی رغم تهدید‌های دولت و کارفرمایان در کشورهای آلمان با شرکت هزاران کارگر، انگلستان حدود نیم میلیون نفر، اتریش ۱۵۰۰۰۰ نفر، بلژیک ۱۰۰۰۰۰ نفر، استکهلم ۱۰۰۰۰۰ نفر و نیویورک و مادرید و هاوانا هر یک جمعیتی بالغ بر ۲۰۰۰۰ نفر شرکت کردند. در این سال در فرانسه، روسیه، لهستان، پرتغال و بسیاری کشورهای دیگر دولت و پلیس و سرمایداران از برگزاری روز اول ماه مه جلوگیری کردند. همچنانکه امروز هم در بسیاری از کشورهای جهان و از جمله در ایران برگزاری روز جهانی کارگر ممنوع است و اجتماعات و تظاهرات کارگران دراین روز با سرکوب و بازداشت فعالین کارگری روبرو است.
انگلس، در توصیف این اتحاد طبقاتی و این تحرک مبارزاتی طبقه کارگر، درمقدمه‌ی دوم مانیفست
کمونیست در تجلیل از اول ماه مه ۱۸۹۰ مینویسد:
هم اکنون که این سطور را می‌نویسم، پرولتاریای اروپا و آمریکا، نیروی مبارزاتی خود را به نمایش گذاشته است و برای نخستین‌بار هم‌چون یک سپاه، زیر یک درفش و برای تحقق هدفی معین و فوری، یعنی برقراری قانون ۸ ساعت کار در روز که نخستین‌بار در سال ۱۸۶۶ توسط انترناسیونال در ژنو و دیگر بار در سال ۱۸۸۹ توسط کنگره‌ی کارگران در پاریس اعلام شد؛ گرد هم آمده است. نمایش مبارزاتی امروز به سرمایه‌داران و مالکین همه‌ی کشورها نشان می‌دهد که امروز پرولتاریای همه کشورهای جهان واقعاً متحدند. کاش مارکس اکنون زنده بود و واقعیت امروز را با چشمان خود می‌دید.
شرایط امروز بعد از نزدیک به دو قرن ازآغاز اول مه
امروز در قرن ۲۱ به یمن تلاش و رنج طبقه کارگر و دستاوردهای بشریت، پیشرفت سطح دانش و سرعت تکنولوژی، فراوانی امکانات برای ایجاد رفاه و آسایش بیش از هر زمانی موجود است. اما بورژوازی جهانی و نظام سرمایه داری بیشترین تلاش را می کنند تا دامنه اقتدار و گستره خود را با کمک ارتش و پلیس و اطلاعات و زندان و سرکوب و قوانین ضد انسانی بر ثروت و امکاناتی که محصول دسترنج طبقه کارگر و اردوی کاراست در خدمت سرمایه داران و علیه کارگران و کمونیستها افزایش دهند. در طول چند دهه اخیر بورژوازی در سطح دنیا برای مقابله با بحران اقتصادی خود حمله ای وسیع را به طبقه کارگر جهت ارزانتر کردن نیروی کار و تامین سود بیشتر، به قیمت تحمیل بیکاری و فقر و محرومیت این طبقه را پیش برده است. همزمان بیلیاردها دلار از سود کار و تولید طبقه کارگر در اختیار بانکها و مراکز تولیدی اختصاص یافته تا بربریت سرمایه بتوانند خود را بازسازی کند و بحران لاعلاجش را از سر بگذراند. میزان بودجه ای که در همین یک سال به جیب بانکداران و صاحبان سرمایه ریخته شد، میتوانست کل بشریت را از فقر و محرومیت نجات دهد. میزان پول و بودجه ای که برای ارتش و دستگاه میلیتاریستی و سازمانهای اطلاعات و جاسوسی اختصاص داده اند می توانست گرسنگی را ریشه کن کند.
روز اول مه روزی است که همزمان و همصدا طبقه کارگر و کمونیستها در سراسر جهان اعلام کنند میشود این وضع را تغییر داد. بیش از این نباید شرایط موجود را تحمل کرد. قوانین و شرایط ضد انسانی تحمیل شده را با اتحاد و همبستگی بین المللی می توان عوض کرد. موانع سر راه را باید شناخت. تقویت جنبش سیاسی و تحزب کمونیستی در میان طبقه کارگر حلقه‌ای جدی و کلیدی در کنار مبارزات اقتصادی برای پس زدن کل بورژوازی و ترفندهای طبقات حاکم است. شرایطی که به یمن تسلط سیاستهای بورژوازی بر بخش وسیعی از طبقه کارگر و اتحادیه‌های کارگری در قریب به دویست سال حاکم شده است. در این روز باید با صدای رساتر از هر روز اعلام کنیم، دنیایی بهتر شایسته بشریت امروز است. تحقق آن در گرو بمیدان آمدن طبقه کارگر و توده های محروم جامعه است. پرولتاریا در اين ميان چيزى جز زنجيرهای خود را از دست نخواهد داد اما جهانى را بدست خواهد آورد.
ویژگی گرامیداشت اول ماه مه امسال ۲۰۱۷
ویژگی گرامیداشت اول ماه مه امسال اینست که اول مه مصادف است با صدمین سالگرد انقلاب اکتبر. انقلابی که طبقه کارگر را در روسیه به قدرت رساند. طبقه کارگر و حزب بلشویک در اکتبر ۱۹۱۷ بورژوازی و حکومتش را بزیر کشیدند و قدرت سیاسی را بدست گرفتند. انقلابی که دنیا را لرزاند. در گرامیداشت اول مه امسال و در استقبال از صدمین سالگرد انقلاب اکتبر جا دارد به عنوان روز همبستگی بین المللی کارگران، انقلاب اکتبر و پیروزی آن را برجسته کنیم. یکی از تمهای سخنرانیها و سمینارها و شبهای همبستگی پرداختن به عزم و اراده کارگران و کمونیستهای روسیه در بثمر رساندن و پیروزی انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ باشد.
کارگران ایران از اعتراض تا زندان
امسال، روز جهانی کارگر در ایران در شرایطی برگزارمی شود که حداقل دستمزد کارگران از سوی شورای عالی کار ۹۳۰۰۰۰ تومان تعیین شده است، در شرایطی که کشور با رکود بی سابقه، بیکاری وسیع و نارضایتی و اعتراضات و اعتصابات بی سابقه کارگری روبرو است. همزمان هر نوع تشکل مستقل کارگران ممنوع است و دهها تن از فعالان کارگری تنها به جرم تلاش برای برخورداری از حق تشکل، دستگیر و زندانی شده اند. در اول مه امسال اعلام همبستگی با کارگران ایران و دفاع از آزادی تشکل و اجتماعات کارگری و آزادی فعالین کارگری دربند رژیم اسلامی ایران محور جلسات، سمینارها، شبهای همبستگی و میتینگ ها باید باشد. *
آوریل ۲۰۱۷