سيف خدايارى-فرانسه بار ديگر خروشيد

فرانسه بار ديگر خروشيد

سيف خدايارى

روز سه شنبه ١٢ سپتامبر طبقه كارگر فرانسه بار ديگر خروشيد و اعتراض خود را به دور جديدى از حمله بورژوازى فرانسه به رهبرى ماكرون نشان داد. اعتراض كارگران بخش هاى مختلف كار از جمله خدمات عمومى، راه آهن، انرژى و خدمات هوايى به علاوه دانشجويان و ضدفاشيست ها و نيز ٤٠٠٠ اعتصاب هماهنگ به رهبرى س. ژ. ت (دومين اتحاديه كارگرى بزرگ) صف آرايى محكم و از لحاظى جديد در مقابل ماكرون و هيأت حاكمه بورژوازى فرانسه تشكيل دادند.

اعتراضات و اعتصابات روز سه شنبه كه در پاريس جمعيتى بالغ بر شصت هزار نفر معترض ميليتانت و پرشور را در بر میگرفت تا جايى كه پليس از گاز اشك آور براى سركوب آن استفاده كرد، در اعتراض به لايحه اصلاح قانون كار انجام گرفت كه از سوى معترضان “كودتاى اجتماعى” نيز خوانده مى شود. اصلاح قانون كار كه محل توافق جناحهاى مختلف بورژوايى فرانسه در چند سال گذشته بوده است و از ساركوزى محافظه كار تا اولاند “سوسياليست” و از ماه مه امسال به ماكرون واگذار شده است، در واقع حمله به معيشت طبقه كارگر و در بعدى وسيع تر حمله به دستاوردهاى طبقه كارگر در نزديك به دو قرن كشمكش طبقاتى است كه عليرغم هر افت و خيزى توانسته است رفاه نسبى، قوانين كار قابل تحمل، بيمه بيكارى، سن بازنشستگى مناسب، خدمات درمانى و اجتماعى و كرامت انسانى را به سرمايه دارى تحميل كند. مورد فرانسه نيز در ميان كشورهاى اروپاى غربى مقدارى شاخص است. هنوز بيكارى “جرم” نيست و جامعه تضمينى حداقلى براى معيشت بيكاران دارد. لايحه اصلاح قانون كار در دوره هاى ساركوزى و اولاند با مقاومت طبقه كارگر در شكل تظاهراتهاى ميليونى و اعتصابات عقب رانده شد. بورژوازى فرانسه اميد داشت تا اين وظيفه تاريخى را چهره اى ليبرال و بانكدار اجرا كند و اجنداى سياسى ماكرون در انتخابات مه سال جارى انجام اين وظيفه بوده است.

ماكرون ظاهراً شمشير را از رو بسته است: روز هفتم سپتامبر در سفر به يونان طى سخنانى “نقشه عمل” آينده اتحاديه اروپا را ترسيم كرد كه از مشخصات آن لحنى تند و تهاجمى به معترضان و مخالفان سياستهاى رياضت اقتصادى و دادن “جرأت” به هيأت حاكمه كشورهاى اروپايى براى پيشبرد سياستهاى رياضتى بود. ماكرون گفت كه “تسليم هيچ چيز نمى شود: نه تنبل ها، نه شكاكان و نه ناباورها”. به نظر مى رسد شكاكان و ناباوران متوجه جناح راست ميانه بورژوازى اروپا مى شود كه عليرغم حفظ اصول و بنيادهاى نظام سرمايه دارى در اجراى سياستهاى سرمايه دارى جهانى رويكردى محافظه كارانه در پيش گرفته اند. محافظه كارى اى كه مستقيماً محصول كشمكش طبقاتى و تسليم ناپذيرى طبقه كارگر نسبتاً متشكل در كشورهاى اروپايى است. اما قضيه تنبل ها متفاوت است: “تنبل ها “كسانى هستند كه نه فقط تسليم اصلاح قانون كار و فشار بورژوازى به معيشت و زيست اجتماعى آنان نشده اند، بلكه در تقابل و كشمكش دائمى با كارفرمايان، دولتها و نظام سرمايه دارى پليسى هستند. “تنبل ها” ساعات طولانى تر كار را تحمل نمى كنند؛ افزايش سن بازنشستگى را قبول نمى كنند؛ رويكرد جديد كارفرمايان – راحت استخدام كن و راحت اخراج كن- را نمى پذيرند؛ تضمين شغلى مى خواهند؛ منفعت كل طبقه را در نظر دارند. كارگران معترض در دوازدهم سپتامبر در فرانسه، پلاكاردهايى در دست داشتند كه “ما تنبل هستيم” و بدين شيوه با طنزى ظريف و كوبنده ماكرون را سر جاى خود نشاندند.

اعتصابات و اعتراضات خيابانى روز دوازدهم سپتامبر، گرچه به لحاظ كمى قابل مقايسه با تحركات و تجمعات كارگرى در چند سال اخير در فرانسه نبود، اما از نظر كيفى و صف بندى متفاوت و تعيين كننده است. واقعيت اين است كه بزرگترين اتحاديه كارگرى فرانسه (اس اف تى دى) تا حد زيادى تسليم چانه زنى و رايزنى با دولت شده است و هرچند به گفته رهبر اين اتحاديه، از ماكرون نا اميد شده اند، اما كارگران را دعوت به اعتصابات و اعتراضات اخير نكردند، هر چند تعدادى از اعضاى اين اتحاديه به فراخوان س. ژ. ت پيوستند. نكته مهم ديگر در اعتصابات و اعتراضات دوازدهم سپتامبر همبستگى و اتحاد طبقاتى است: اصلاح قانون كار شامل كارگران بخش خدمات نمى شود و كارگران اين بخش به اصطلاح متضرر نمى شوند. با اين وجود كارگران بخش خدمات ستون اصلى اين تحركات اعتراضى بودند و نشان دادند اتحاد طبقاتى فراتر از منفعت كوتاه مدت خود مى باشد. اين درسى است كه طبقه كارگر در هر جا بايد بياموزد و سرمشق مبارزات خود قرار دهد. تحركات كارگرى اخير فرانسه علاوه بر موارد ذكر شده از اين نظر نيز متفاوت است كه به صف بندى طبقاتى جديدى در مقابل دولت ماكرون شكل داده است. انتخابات مه گذشته هر چند به خاطر هراس از پيشروى حزب راست افراطى جبهه ملى به رهبرى مارين له پن و فاشيسم به نفع ماكرون تمام شد، اما حضور سنگين جبهه چپ به رهبرى ملنشو به عنوان منبع انرژى تازه اى در صف بندى سياسى- طبقاتى مشهود بود. اعتراضات و اعتصابات دوازدهم سپتامبر اولين رويارويى گسترده و عظيم طبقه كارگر فرانسه پس از انتخابات مه سال جارى در مقابل هيأت حاكمه جديد بورژوازى فرانسه است. جدال و كشمكش اما ادامه دارد و دور از انتظار نيست كه صفبنديهاى سياسى را به نفع طبقه كارگر تغيير دهد.
***