ایسکرا-کردستان ایران کدام پتانسیل ها؟ مصاحبه ایسکر با نسان نودینیان

کردستان ایران کدام پتانسیل ها؟ مصاحبه ایسکر با نسان نودینیان

ایسکرا: این روزها در میدیای اجتماعی میگویند؛ جنبش کُرد ظرفیت و پتانسیلهای قائم بذات خود را دار! این تز به چه معنی است.

نسان نودینیان: در این سوال و یا بوچون سیاسی ما باید تکلیف چند ترند را که توسط ناسیونالیستها و طیف بیشتری از روشنفکران که خود را کمونیست میدانند و جایگاه خاصی هم برای “جنبش کُرد” قائل هستند، روشن کنیم.

بحث “جنبش کُرد” از قدیم و ندیم وجود داشته، با اوج گیری جنبش ناسیونالیستی بارزانی ها در عراق، و شکست آنها و سپس احیای تحرک جنبش ملی علیه دولتهای مرکزی در عراق واژه جنبش کُرد بحثی متداول در میان احزاب ناسیونالیست در ایران و عراق بوده است. واژه تازه ای نیست و در شرایط های معینی با افت و خیز جنبش ناسیونالیستی، جنبش کُرد بشکل ضعیف و یا قوی جلو کشیده شده است. اما به جلو کشیدن جنبش کُرد در این شرایط در سال ١٣٩۶ مُهر ایندوره معین را بر پیشانی خود دارد. مساله کنگره ملی کُرد، مساله ائتلاف ۶گانه دوشاخه حزب دمکرات و سه شاخه کومه له و خه بات اسلامی، در قدرت بودن احزاب ناسیونالیست در اقلیم کردستان و حضور مداوم ائتلاف ۶گانه در تلویزیون “روداو” و در متن تحولات اخیر در منطقه خاورمیانه، آرایش منطقه ای دولتهای ترکیه ــ عربستان و جمهوری اسلامی ــ سوریه از یک طرف و طرف های معامله آنها آمریکا و روسیه اشتهای احزاب و سازمانهایی که به دخالت قدرتهای امپریالیستی دل خوش کرده و چشم دوخته اند را بالا بُرده است که خود موجبات به جلو کشیدن ترندهای ناسیونالیستی را فراهم کرده است. در متن این صف بندی ها مساله جنبش کُرد و پتانسیل های این جنبش طرح میشود.

از نظر من چیزی به اسم “حنبش کُرد وجود ندارد. مشخص نیست که جغرافیای سیاسی و حیطه اجتماعی جنبش کُرد چگونه تعریف میشود، پایه های مادی به اصطلاح این جنبش کُرد کدامها هستند! با شروع شکل گیری اعتراضات توده ای دوره معاصر از دهه ۵٠ شمسی ببعد، و وجود جنبش های دهقانی و مبارزات دهقانان علیه فئودالها و دوره بیش از یکسال تجربه فعالیتهای دمکراتیک با سرنگونی رژیم پهلوی ها و کنترل اداره شهر و روستاها توسط مبارزین چپ و انقلابی در شهرهای کردستان و سپس با پیدایش جمهوری اسلامی و آغاز سرکوب کردستان، مساله ملی در کردستان پایه جدیدی برای مقاومت و ادامه مبارزه در کردستان بوجود میاورد. مساله ملی و مبارزه برای حق تعیین سرنوشت، بعنوان یک کشمکش اجتماعی و بعنوان سرچشمه یک سنت مبارزاتی و اعتراضی در کردستان بخشهایی از اعتراض مردم را تحت تاثیر قرار میدهد. مساله ملی و یا مساله کُرد و تلاش برای حل مساله کُرد با جنبش کُرد متفاوت است. پاسخ های متفاوت و راه حلهای متفاوتی در ارتباط با حل مساله کُرد توسط احزاب چپ و ناسیونالیستی وجود دارد. اما راه حلی برای جنبش کُرد را من ندیده و تجربه نکرده ام. با آغاز حاکمیت خودگمارده ضد انقلاب اسلامی حکومت اسلامی، جنبش اعتراضی مردم کردستان شروع شده است. زمینه های اعتراضات مردم در شهر و روستاهای کردستان بر متن چیزی به اسم “جنبش کُرد” شکل نگرفته است. به اسم جنبش کُرد تداوم نداشته است. بعد از انقلاب ۵٧ در شهرهای کردستان جنبش رادیکال مردمی برای دفاع از دستاوردهای انقلاب ۵٧ و علیه حاکمیت ضد انقلاب اسلامی ابراز وجود کرد، و در حقیقت یک جنبش رادیکال سیاسی با اهداف سیاسی شکل گرفت.

واقعیت این است که شهرها در کردستان رشد جمعیتی و جغراقیای قابل توجهی کرده اند. نسل جوان، کارگر جوان، زنان جوان مردمی منطبق با دستاوردهای قرن ٢١ با استفاده از میدیای اجتماعی و طیف بسیار زیادی از جوانان تحصیلکرده ترکیت شهری ساکنان شهرها را تشکیل میدهند. به موازات این تغییرات است که پلاریزاسیون و قطب بندی سیاسی متفاوتی شکل گرفته است. حضور طبقه کارگر در عرصه سیاسی برجسته شده است. طبقه کارگر و اعتراض کارگری جای مهمی در صحنه سیاسی یافته است. و ما شاهد دو تحول مهم هستیم؛ یکم سازمانهای چپ در برابر احزاب بورژوایی و ناسیونالیستی عروج پیدا میکنند، دفاع از آزادی بیان، حقوق برابری زنان، حقوق کودکان، مبارزه با مذهب و دفاع از بی خدایی به صحنه سیاسی ــ اجتماعی جامعه وارد میشوند، و دوم؛ ابراز وجود طبقه کارگر و اعتراضات کارگری، فعالیت های وسیع و پردامنه انجمن و تشکلهای مدنی در اشکال مختلف که امروز حضور دارند فضای سیاسی شهرها را تحت تاثیر خود قرار داده اند.

در شرایط کنونی به نظر من پتانسیل های اعتراضات کارگری، ابراز وجود فعالین و رهبران جنبش زنان، جنبش کارگری، معلمان و انجمن و تشکلهای مدنی قابل اتکا هستند و هر کدام از این عرصه ها پتانسیل های قائم بذات خود را دارند. در یک دهه گذشته تحت تاثیر عروج و حضور فعالین شناحته شده کارگری، مدافعین حقوق کودک و جنبش آزادیخواهی زنان طیف وسیع از جوانان (نسل جوان) در دفاع از حقوق سالمندان، کارتن خوابها، محیط زیست سالم، دوچرخه سواری بدون خودرو، مدافعین دوچرخه سواری زنان در ملاعام، مدافعین حق حیات برای حیوانات، ابراز وجود کرده و با سازماندهی ده ها انجمن و شبکه های مبارزاتی دوره نوین و پرشوری را استارت زده اند. حضور تعدادی از فعالین کارگری، معلمان، زنان و مدافعین حقوق کودک و از کارگران کولبر در میدیای اجتماعی، رادیو و تلویزیونهای اپوزیسیون در خارج از کشور در یکسال گذشته قابل توجه شده است. با حضور در میدیای اجتماعی این طیف از فعالین به شخصیت های شناحته شده ای تبدیل شده اند. حضور آنها افق سیاسی و دورنمای اعتراض طبقاتی مردبگیران جامعه را تقویت کرده است. در چند سال گذشته معلمان در شهرهای کردستان با تجمع و راه پیمایی خواست های انسانی از قبیل افزایش دستمزدها، تحصیل رایگان برای کودکان، بالابردن استانداردهای تحصیل را مطرح و به افق سیاسی و معیشتی جامعه تبدیل کرده اند. در شهرهای کردستان معلمان همواره در کنار فعالین کارگری و زنان برای سازماندهی مراسم های روز کارگر و روز جهانی زن قرار دارند. در شرایطی که همبستگی محکم تری میان کارگران و معلمان ایجاد شده، همکاری های نزدیک برای مارش و جشن های روز کارگر امر واقعی و قابل عمل شده است. خانواده ها در ابعادی وسیع سنتا در مراسم های روزکارگر، روز جهانی زن و فستیوال کودکان حضور فعال و قابل توجهی دارند. شرکت صدها نفر از آنها فضای مراسم ها را گرم و صمیمانه کرده است. باید برای تحکیم و گسترش این دستاورد با ارزش انسانی تلاش های آگاهانه ای انجام داد. این دستاورد را حفظ و گسترده تر کرد. شناخت از پتانسیل های فی الحال موجود، بکارگیری ظرفیت های موجود در ابعاد ماکرو، بالا بودن اعتماد بنفس و ظاهر شده از موضع فراخوان دهنده، روش های سیاسی جدید خواهند بود که بر متن شرایط سیاسی کنونی فابل اجرا هستند.

٢٢ مرداد ١٣٩۶

١٣ اوت ٢٠١٧

ایسکرا ۸۹۷